ترس از پرواز یا ایروفوبیا، نوعی ترس رایج در میان افراد است که جنبه‌های شخصی و کاری زندگی افراد را تحت تاثیر قرار می‌دهد. در واقع کسانی که فوبیا ترس از پرواز دارند، در هنگام سوار شدن به هواپیما دچار استرس و اضطراب می‌شوند. شدت اضطراب در این افراد گاهی تا حدی است که قادر به کنترل آن نیستند و در نهایت از مسافرت‌های هوایی صرف نظر می‌کنند.
از آنجایی که ابتلا به فوبیا ترس از پرواز می‌تواند محدودیت‌های زیادی را در زندگی افراد به وجود بیاورد، ما در این مقاله قصد داریم تا به طور کامل علایم ایروفوبیا و روش‌های مقابله با آن را به شما توضیح دهیم.
علائم ترس از پرواز
ترس از پرواز که با نام‌های ایروفوبیا و اختلال عصبی هوایی نیز شناخته می‌شود، یک فوبیای رایج است که می‌تواند به صورت ترس از تلاطم، کلاستروفوبیا، ترس از تصادف یا ترس از ارتفاع ظاهر شود.
علایم اختلال ایروفوبیا ممکن است در افراد مختلف به شکلی متفاوت بروز پیدا کند، ولی رایج‌ترین علایم آن عبارتند از
علائم روانی
کسانی که به ترس از پرواز مبتلا می‌شوند دارای علایم روانی زیر هستند:
- ابتلا به اضطراب شدید؛ افراد مبتلا به ترس از پرواز در صورت تجربه سفر هوایی یا حتی با فکر کردن به آن بسیار مضطرب می‌شوند.
- احساس عذاب قریب الوقوع
- احساس از دست دادن کنترل یا کلافگی بیش از حد
علائم جسمانی
هنگامی که افراد به ترس از پرواز گرفتار می‌شوند، علایم جسمی زیر را از خود بروز می‌دهند:
- حالت تهوع
- سردرد و یا سرگیجه
- تنگی نفس (هیپرونتیلاسیون)
- افزایش ضربان قلب (تپش قلب)
- حملات پانیک
- عرق کردن
- لرزش بدن
در نتیجه این اختلال، افراد از سوار شدن در هواپیما اجتناب می‌کنند یا تنها در شرایط بسیار ضروری با وجود اضطراب حاضر به سفر با هواپیما می‌شوند.
دلایل ابتلا به ترس از پرواز
ترس از پرواز می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد و ممکن است برای هر فرد ترکیبی از عوامل باشد. دلایلی همچون
- ابتلا به کلاستروفوبیا
برخی از دانشمندان معتقدند از آنجایی که افراد مبتلا به کلاستروفوبیا از قرار گرفتن در مکان‌های بسته می‌ترسند، در هنگام سوار شدن به هواپیما نیز دچار استرس و اضطراب می‌شوند. در واقع قرار گرفتن در یک فضای کوچک و بسته برای مدت زمان طولانی می‌تواند یکی از دلایل رایج برای ابتلا به ترس از پرواز باشد.
کسانی که در گذشته یک تجربه آسیب‌زا در حین پرواز داشته‌اند ممکن است به ترس از پرواز مبتلا شوند. تجاربی مانند سفر بد هوایی (تکان خوردن هواپیما، فرود بد و …) یا تاخیر در پرواز.
ترس از ارتفاع، یا ابتلا به آکروفوبیا می‌تواند منجر به ترس از پرواز شود.
- دیدن و شنیدن اخبار بد در مورد حوادث هوایی
مشاهده تصاویر رسانه‌ها از سقوط هواپیما و سایر حوادث هوایی می‌تواند یکی از دلایل ابتلای افراد به ترس از پرواز باشد.
- تجارب منفی گذشته
کسانی که در گذشته موقعیت‌هایی مانند از دست دادن کنترل یا ناتوانی در مدیریت شرایط را تجربه کرده‌اند یا یکی از عزیزان خود را در اثر پرواز با هواپیما از دست داده‌اند با احتمال بیشتری ممکن است به ترس از پرواز مبتلا شوند.
- ژنتیک
برخی تحقیقات نشان می‌دهد افرادی که پدر و مادرشان مبتلا به انواع فوبیا هستند، مستعد ابتلا به ترس از پرواز می‌شوند.
عواقب ابتلا به ترس از پرواز
ترس از مسافرت با هواپیما می‌تواند تاثیر قابل توجهی بر زندگی افراد بگذارد. چند نمونه از رایج‌ترین عواقب فوبیا از پرواز عبارت است از
- ایجاد محدودیت در مسافرت
افرادی که فوبیا از پرواز دارند ممکن است به طور کامل از پرواز با هواپیما اجتناب کنند. این موضوع می‌تواند محدودیت‌هایی را برای سفر کاری یا تفریحی به وجود آورد. علاوه بر این، با توجه به اینکه استفاده از سایر وسایل حمل و نقل به زمان بیشتری نیاز دارد، افراد بدون سفر با هواپیما باید وقت بیشتری را برای رسیدن به مقصد صرف کنند.
- انزوای اجتماعی
ترس از پرواز می تواند منجر به انزوای اجتماعی در افراد شود؛ زیرا ممکن است افراد نتوانند به دیدن دوستان و خانواده خود بروند یا رویدادهای مهم را از دست بدهند.
- محدودیت‌های شغلی
ابتلا به ترس از پرواز می‌تواند روی شغل افراد نیز تأثیر بگذارد؛ زیرا افراد مبتلا به ایروفوبیا آن دسته از فرصت‌های شغلی که نیاز به سفر دارند را از دست می‌دهند.
- پریشانی‌های روانی
افرادی که ترس از پرواز دارند ممکن است پریشانی روانی زیادی از جمله اضطراب، افسردگی و استرس را تجربه کنند.
- تأثیر بر روابط
ابتلا به ترس از پرواز می‌تواند بر روابط افراد نیز اثرگذار باشد؛ زیرا این افراد تنش و فشار زیادی را در روابط دوستانه و عاطفی خود احساس می‌کنند.
به طور خلاصه، ترس از پرواز می‌تواند تأثیر زیادی بر کیفیت زندگی افراد داشته باشد و زندگی روزمره و رفاه افراد را را با مشکل مواجه کند.
راه‌های درمان فوبیا ترس از پرواز
تا زمانی که ترس از سوار شدن بر هواپیما زندگی افراد را با مشکل مواجه نکرده باشد، احساسی طبیعی است و ممکن است به مرور زمان برطرف شود. ولی اگر علایم ایروفوبیا را در خود یا اطرافیانتان مشاهده کردید و این ترس عملکرد آن‌ها در زندگی را تحت تاثیر قرار داده بود، حتما برای مدیریت و برطرف کردن آن اقدام کنید.
راه‌های مختلفی برای کنترل و درمان ترس از پرواز وجود دارد؛ از جمله
۱- درمان شناختی-رفتاری یا CBT
CBT یکی از رویکردهای درمانی رایج در درمان انواع فوبیا است که بر شناسایی و تغییر افکار و رفتارهای منفی تمرکز دارد. مراجعه به درمانگری که با رویکرد CBT کار می‌کند، باعث می‌شود تا محرک‌های ترس از پرواز را در خود شناسایی کنید و با راهبردهای مقابله‌ای برای مدیریت اضطراب آشنا شوید.
۲- مواجهه درمانی یا حساسیت زدایی منظم
مواجهه درمانی یا حساسیت زدایی منظم شامل قرار گرفتن تدریجی فرد در معرض محرک ترسناک است. کسانی که ترس از پرواز دارند در یک محیط کنترل شده و امن قرار می‌گیرند و تحت مدیریت درمانگر و با استفاده از یک سری تکنیک‌ها به فرد کمک می‌شود تا با ترس خود کنار بیاید و سطح اضطراب او کاهش پیدا کند.
۳- دارودرمانی
استفاده از برخی داروها مانند داروهای ضد افسردگی یا داروهای ضد اضطراب می‌تواند به مدیریت علایم ترس از پرواز کمک کند.
توجه: این داروها حتماً باید تحت نظر پزشک متخصص مصرف شوند و استفاده از آن‌ها بدون در اختیار داشتن نسخه ممنوع و خطرناک است.
۴- استفاده از تکنیک‌های مدیتیشن و مراقبه
بکارگیری تکنیک‌هایی مانند تنفس عمیق، آرام‌سازی پیشرونده عضلانی و تجسم می‌تواند به فرد کمک کند تا اضطراب خود را مدیریت کند و علایم ایروفوبیا را در خود کاهش دهد.
۵- یادگیری در مورد روش‌های حفظ ایمنی در پرواز و آشنایی با مکانیک هواپیما
دانشمندان معتقدند عدم آگاهی از هر موضوع می‌تواند باعث ایجاد اضطراب در افراد شود. به همین خاطر آشنایی با روش‌های حفظ ایمنی در پرواز و مکانیک هواپیما می‌تواند به کاهش اضطراب و افزایش احساس کنترل بر شرایط کمک کند.
۶- صحبت با یک درمانگر یا مشاور متخصص در درمان فوبیا
مراجعه به یک روان درمانگر می‌تواند یکی از موثرترین روش‌ها برای درمان فوبیا ترس از پرواز باشد. چرا که روان درمانگران به صورت ریشه‌ای دلایل ابتلا به ایروفوبیا را بررسی می‌کنند و با توجه به شرایط هر شخص، به کاهش و از بین رفتن علایم ترس از پرواز در او کمک می‌کنند.
سوالات رایج در مورد ترس از پرواز
چه زمانی باید برای درمان فوبیا ترس از پرواز به متخصص مراجعه کنیم؟
از آنجایی که ممکن است اختلال‌های دیگری نیز علایمی مشابه با علایم ترس از پرواز داشته باشند، بهتر است پیش از برچسب زدن بر خود یا سایر افراد، اگر علایم ایروفوبیا را در خود مشاهده می‌کنید و زندگی روزمره شما تحت تأثیر قرار گرفته است نسبت به جستجوی کمک حرفه‌ای اقدام کنید.
ترس از پرواز در چه مرحله‌ای از زندگی ایجاد می‌شود؟
ترس از پرواز می تواند در هر زمانی از زندگی فرد ایجاد شود. تروما، یک تجربه منفی یا تغییر در شرایط همگی می توانند باعث ایجاد ترس از پرواز شوند.
آیا پرواز کردن با هواپیما می‌تواند امن باشد؟
بله، با توجه به آمار بسیار پایین سقوط هواپیما و افزایش تولید هواپیماهای مدرن، افراد می‌توانند با خیال راحت مسافرت با هواپیما را تجربه کنند.
آیا مصرف الکل یا مواد مخدر می توانند به ترس از پرواز کمک کنند؟
خیر، استفاده از الکل یا مواد مخدر برای مقابله با ترس از پرواز توصیه نمی‌شود؛ زیرا این مواد می‌توانند اضطراب را در افراد تشدید کنند، تمرکز آن‌ها را از بین ببرند و مقابله با ترس را دشوارتر کنند.
آیا با وجود ترس از پرواز می‌توان سوار بر هواپیما شد؟
بله، حتی اگر ترس از پرواز داشته باشید، امکان پرواز وجود دارد. برای انجام آن از کمک و راهنمایی متخصصین سلامت روان و کمک بگیرید.
سفر با هواپیما در روز بهتر است یا شب؟
این موضوع در افراد مختلف متفاوت است. برخی از افراد ممکن است متوجه شوند که اگر در روز سوار هواپیما شوند اضطراب کمتری را تجربه می‌کنند و در برخی دیگر سفر هوایی در شب راحت‌تر است.
آیا در صورت مصرف دارو می‌توان با هواپیما سفر کرد؟
این موضوع بسته به دارویی که افراد مصرف می‌کنند می‌تواند متفاوت باشد. به همین خاطر اگر دارو مصرف می‌کنید، همیشه قبل از پرواز با پزشک خود مشورت کنید. زیرا بعضی از داروها ممکن است محدودیت‌های خاصی در حین پرواز داشته باشند.
لذت تجربه‌ای نو با درمان ترس از پرواز
با پیشرفت علم و تکنولوژی، پرواز با هواپیما به یک سفر ایمن تبدیل شده است و ترس از پرواز امری منطقی به نظر نمی‌رسد؛ از طرف دیگر، با توجه به اینکه این فوبیا می‌تواند جنبه‌های مختلف زندگی افراد را با چالش‌هایی مواجه کند، نوعی اختلال محسوب می‌شود. به همین خاطر ما در این مقاله انواع روش‌های درمان ترس از پرواز را برای شما توضیح دادیم تا با بهره‌گیری از آن‌ها بتوانید کیفیت زندگی خود را افزایش دهید.
توجه به این نکته ضروری است که برای درمان ترس از پرواز ممکن است به صرف کمی زمان و تلاش نیاز داشته باشید، اما با کمک گرفتن از یک متخصص سلامت روان و انتخاب درمان مناسب، می‌توان علایم آن را مدیریت کرد.
