آیا تا به حال در موقعیتی قرار گرفته‌اید که صدای غذا خوردن دیگران یا حتی نفس کشیدن آن‌ها شما را آزار دهد؟ آیا هنگام شنیدن جویده شدن ناخن دیگران یا بر هم خوردن دندان آن‌ها احساس عصبانیت می‌کنید و می‌خواهید از آن محیط فرار کنید؟ اختلال صدا بیزاری یا میسوفونیا، اختلالی است که به واسطه آن افراد نمی‌توانند صداهای کوچک و معمولی را تحمل کنند.
در این شرایط، عصبانی و پرخاشگر می‌شوند و اگر بتوانند فوراً از آن محیط فاصله می‌گیرند. به عبارت دیگر، اختلال صدا بیزاری یا میسوفونیا شامل حساسیت شدید نسبت به صداهای خاص است. در واقع نام «misophonia» کلمه‌ای یونانی و به معنای «نفرت از صدا» است. این حساسیت بیش از حد منجر به واکنش مقابله یا فرار از صداهای تحریک کننده می شود.
ابتلا به اختلال صدا بیزاری می‌تواند در زندگی افراد مشکلاتی جدی به وجود آورد؛ افراد در این شرایط، دمای بدنشان افزایش می‌یابد و دچار تپش قلب می‌شوند. اینگونه افراد ممکن است واکنش‌هایی نظیر فریاد کشیدن، پرت کردن اجسام یا در بهترین حالت ترک محیط را از خود نشان دهند.
از آنجایی که ابتلا به این اختلال می‌تواند زندگی شخصی و کاری افراد را تحت تاثیر قرار دهد، ما در این مقاله قصد داریم تا ضمن آشنایی بیشتر با اختلال صدا بیزاری و علایم آن، به معرفی روش‌های درمان میسوفونیا بپردازیم. با ما همراه باشید.
علایم اختلال صدا بیزاری
کسانی که به اختلال صدابیزاری یا میسوفونیا مبتلا هستند، در صورت مواجهه با صداهای آزاردهنده واکنش‌هایی منفی را از خود نشان می‌دهند. در حالت‌های شدیدتر ممکن است افراد با تصور این صداها نیز اذیت شوند.
افراد مبتلا به اختلال صدا بیزاری بسته به شرایط مختلف، علایم متفاوتی را نیز از خود نشان می‌دهند؛ ما در این بخش تعدادی از شایع‌ترین علایم صدا بیزاری را بیان می‌کنیم. در صورت مشاهده این علایم در خود یا اطرافیان، به مشاور متخصص مراجعه کنید؛ چرا که ممکن است شما نیز به این اختلال مبتلا باشید.
- کتک زدن کسی که سر و صدا ایجاد می‌کند.
- داد زدن و پرخاشگری نسبت به کسی که صدایی تکراری را تولید می‌کند.
- پرت کردن و وارد کردن آسیب به اشیا در صورت مواجهه با صداهای آزار دهنده.
- فحش و ناسزا گفتن به کسی که صدای آزاردهنده تولید می‌کند.
- افزایش دمای بدن و تپش قلب در صورت مواجهه با صداهای آزاردهنده.
- احساس ناراحتی و کلافگی هنگام مواجهه با محرک‌ها.
- احساس اضطراب و وحشت در صورت روبرو شدن با صدای آزار دهنده.
- احساس از دست دادن کنترل و تحت فشار قرار گرفتن.
- افزایش فشار خون.
گاهی اوقات میسوفونیا با انواع فوبیا و اختلالات اضطرابی اشتباه گرفته می‌شود. برای تشخیص دقیق این اختلال باید موارد زیر را در نظر گرفت:
- اغلب افراد برای اولین بار در سنین کودکی یا نوجوانی با این علایم روبرو می‌شوند و اولین علائم اغلب بین سنین ۹ تا ۱۲ سالگی ظاهر می‌شود.
- احتمال ابتلا در دختران بیشتر از پسران است.
- اغلب ریشه ژنتیکی دارد، اما محرک‌های جدید نیز ممکن است در طول زمان ایجاد شوند.
- افراد اغلب در محیط خانواده با این محرک‌ها مواجه می‌شوند.
چرا به میسوفونیا مبتلا می‌شویم؟
محققان تاکنون نتوانسته‌اند دلیلی قطعی برای ابتلا به میسوفونیا بیان کنند؛ ولی موضوعی که مشخص است این است که این بیماری ارتباطی به ساختار گوش ندارد. آن‌ها این اختلال را به نوع خاصی از ساختار مغز مرتبط می‌دانند و معتقدند در عملکرد بخش‌هایی از مغز این افراد که مسئول تحریک صدا است اختلال به وجود آمده است؛ در سال ۲۰۱۹ مطالعه‌ای بر روی مغز انجام شد که نشان داد ابتلا به میسوفونیا ممکن است به دلیل وجود ارتباط بیش از حد حساس بین قشر شنوایی و شبکه برجسته مغز افراد ایجاد شود.
قشر شنوایی، بخشی از مغز است که صداها را پردازش می‌کند و شبکه برجسته نیز مسئول تعیین این موضوع است که به چه صداها و محرک هایی توجه می‌کنید. این ارتباط نامنظم منجر به افزایش فعالیت در بخش‌های خاصی از مغز فرد می‌شود که باعث واکنش احساسی شدیدی می‌شود که در صورت مواجهه با محرک‌ها از خود نشان می‌دهند.
در سال ۲۰۲۱ مطالعه کوچک دیگری انجام شد که نشان داد میان میسوفونیا با حجم بزرگتر آمیگدال همراه با اتصال نامنظم مغز ارتباط قابل توجهی وجود دارد. در واقع محققان تصور می‌کنند واکنش‌های افراد مبتلا به اختلال صدا بیزاری ممکن است تا حدی به اندازه آمیگدال آن‌ها مربوط باشد.
پژوهشگران معتقدند این بیماری بیشتر در کسانی دیده می‌شود که به اختلال‌های زیر مبتلا هستند:
- اختلال وسواس اجباری (OCD)
- اختلالات اضطرابی سندرم تورت
- وزوز گوش
- اختلال بیش فعالی کمبود توجه (ADHD)
شایع‌ترین محرک‌های میسوفونیا
طبق گفته محققان، افراد مبتلا به میسوفونیا نسبت به برخی صداها حساسیت‌های غیرمعمولی را از خود نشان می‌دهند. این صداها می‌توانند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشند و یا حتی در طول زمان تغییر کنند. ولی برخی صداها در میان افراد شایع‌تر هستند. صداهایی مانند
- غذا خوردن و جویدن دیگران
- صدای نفس کشیدن دیگران
- صدای به هم خوردن انگشتان و دستان و همچنین کشیده شدن آن‌ها بر سطوح مختلف
- تکان خوردن زانوهای دیگران
- صدای هورت کشیدن
- صدای صاف کردن گلو
- صدای به هم خوردن لب‌ها به همدیگر
راه‌های درمان اختلال صدا بیزاری
ممکن است برای برخی افراد مبتلا به میسوفونیا سخت باشد که تنهایی با علایم این بیماری کنار بیایند. برخی از آن‌ها ترجیح می‌دهند برای جلوگیری از عواقب آن، در محیط‌های اجتماعی شرکت نکنند. در موارد شدیدتر ممکن است از حضور در جمع‌های دوستانه و خانوادگی خودداری کنند یا حتی در محل کار و مدرسه غیبت‌های مکرری داشته باشند.
برخی افراد نیز با تکرار صداهای ناراحت کننده و تقلید آن‌ها، میزان ناراحتی و اضطراب خود را کاهش می‌دهند. اما همه این اقدامات تنها در کوتاه مدت می‌توانند موفق عمل کنند. برای طولانی مدت چه باید کرد؟
دو مورد از شناخته شده ترین درمان‌های میسوفونیا، صدا درمانی و گفتار درمانی هستند. افراد در صدا درمانی تحت درمان بازآموزی وزوز گوش (TRT) قرار می‌گیرند تا بتوانند در هنگام مواجهه با صداهای آزاردهنده صبر و شکیبایی بیشتری داشته باشند.
یکی دیگر از روش‌های موثر برای درمان اختلال صدا بیزاری، استفاده از رویکرد رفتار درمانی است؛ طبق این رویکرد، واکنش فرد نسبت به محرک شرطی زدایی می‌شود و یک محرک صوتی ضعیف‌تر با چیزی که احساسات مثبت یا شادی را در فرد ایجاد می‌کند، جایگزین می‌شود؛ مانند آهنگ مورد علاقه، عکس یکی از عزیزان یا چیزی که لمس کردن آن آرامش‌بخش است.
در یک مطالعه موردی که در سال ۲۰۱۵ انجام شد، یک زن مبتلا به میسوفونیا توانست با بهره‌گیری از این رویکرد، شدت واکنش‌های خود به محرک‌ها را کاهش دهد.
اگر احساس می‌کنید به میسوفونیا مبتلا هستید، بهتر است در اولین فرصت به متخصصی معتبر مراجعه کنید؛ از آنجایی که این بیماری ارتباطی به ساختمان گوش ندارد و شنوایی افراد را تحت تاثیر قرار نداده است، پزشکان نمی‌توانند در این زمینه کمکی کنند. برای درمان میسوفونیا باید از مشاوران و رواندرمانگران کمک گرفت.
اگر بنا به هر دلیلی نتوانستید از افراد متخصص کمک بگیرید، می‌توانید از تکنیک‌های زیر استفاده کنید:
- با شنیدن صدای محرک از آن محل خارج شوید.
- گوش دادن به موسیقی، صداهای آرام بخش یا نویز سفید (white noise) ؛ گوش دادن به صدای باران یا طبیعت می‌تواند از آرامبخش ترین صداها باشد.
- مودبانه از فردی که صدا را تولید می‌کند بخواهید انجام آن را متوقف کند.
- انجام مدیتیشن و روش‌های خودمراقبتی
افراد مشهوری که به میسوفونیا مبتلا هستند
اختلال صدا بیزاری از جمله اختلال‌هایی است که بیش از ۱۰ درصد از بزرگسالان ساکن در ایالات متحده را شامل می‌شود؛ بنابراین تعجب آور نیست که افراد مشهور نیز به میسوفونیا مبتلا باشند. کلی آزبورن، فرانتس کافکا، گبی داگلاس، مارسل پروست و آنتون چخوف از جمله افراد مشهور مبتلا به اختلال صدا بیزاری هستند.
سوالات رایج در مورد اختلال صدا بیزاری
چه عواملی اختلال صدا بیزاری را تشدید می‌کنند؟
کسانی که به اختلال صدا بیزاری مبتلا هستند، در صورت مواجهه با اضطراب و یا تشدید افسردگی ممکن است علایم شدیدتری از میسوفونیا را تجربه کنند.
آیا میسوفونیا منشاء ژنتیکی دارد؟
به گفته محققان، کسانی که والدین میسوفونیک دارند با احتمال بالاتری به این اختلال مبتلا می‌شوند.
چه کسانی بیشتر در معرض ابتلا به اختلال صدا بیزاری هستند؟
- افرادی که به اختلال OCD مبتلا هستند.
- افرادی که به بیماری اوتیسم مبتلا هستند.
- افرادی که به اختلال شخصیت اضطرابی مبتلا هستند.
- افرادی که به اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) مبتلا هستند.
آیا اختلال صدا بیزاری زیرمجموعه‌ای از اختلالات اضطرابی است؟
میسوفونیا یک اختلال اضطرابی نیست و لزوماً ارتباطی با اضطراب ندارد. اما افراد مبتلا به میسوفونیا ممکن است در شرایطی که در معرض صدای تحریک کننده قرار می‌گیرند، علایمی مشابه با علایم افراد مضطرب از خود نشان دهند.
آیا میسوفونیا نوعی اختلال بیش فعالی (ADHD) است؟
افراد مبتلا به ADHD بیشتر در معرض ابتلا به اختلال صدا بیزاری قرار دارند و وقتی آن‌ها قادر به کنترل واکنش‌های خود به محرک‌های ورودی نباشند، تمرکز خود را به طور کامل از دست می‌دهند. ولی با این حال در دسته‌بندی DSM-5 از انواع اختلال‌های بیش‌فعالی به حساب نمی‌آیند.
آیا اختلال صدا بیزاری همان اوتیسم است؟
در بیشتر مواقع افرادی که اوتیسم دارند به میسوفونیا نیز مبتلا هستند و برخی از مهم‌ترین علایم آن‌ها نیز مشترک است؛ ولی این دو اختلال با یکدیگر تفاوت دارند.
آیا میسوفونیا نوعی اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) است؟
اغلب افرادی که به اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) مبتلا هستند در معرض ابتلا به اختلال صدا بیزاری نیز قرار دارند؛ در هر دو مورد افراد در صورت مواجهه با عوامل آسیب‌زا واکنش‌هایی همچون پرخاشگری و اضطراب را از خود نشان می‌دهند ولی تفاوت‌های زیادی نیز میان این دو اختلال و ریشه ابتلا به آن‌ها وجود دارد؛
علاوه بر ژنتیک، اغلب به دلیل تنظیم نبودن هورمون‌ها و واکنش منفی اطرافیان بعد از مواجهه با رویداد شوکه کننده به اختلال استرس پس از سانحه مبتلا می‌شوند ولی در رابطه با اختلال صدا بیزاری علاوه بر عوامل ژنتیکی، افراد به دلیل وجود اختلال در اندازه آمیگدال مغزشان به میسوفونیا مبتلا می‌شوند.
آیا با افزایش سن علایم اختلال صدا بیزاری در افراد تشدید می‌شود؟
میسوفونیا می‌تواند به طور بالقوه با افزایش سن تشدید شود و اگر به آن توجه نشود و برای مقابله با آن تنها از روش‌های کوتاه‌مدت استفاده شود، می‌تواند منجر به تشدید علایم شود.
آیا میسوفونیا از بیماری‌های نادر محسوب می‌شود؟
اختلال صدا بیزاری در میان ۶ تا ۲۰ درصد افراد شایع است. کسانی که به انواع شدید آن مبتلا هستند، نمی‌توانند جمع‌های خانوادگی، کاری یا عمومی را تحمل کنند و در روابط خود با چالش‌هایی جدی روبرو می‌شوند.
چرا افراد مبتلا به میسوفونیا در ارتباطات خانوادگی خود دچار مشکل می‌شوند؟
گاهی اوقات اعضای خانواده نمی‌توانند فرد مبتلا به اختلال صدا بیزاری را درک کنند و دائم او را سرزنش می‌کنند. در برخی موارد نیز فرد مبتلا به میسوفونیا تصور می‌کند که اعضای خانواده عمداً صداهایی را ایجاد می کنند تا او را آزار دهند.
آیا ممکن است توسط یک فرد به اختلال صدا بیزاری مبتلا شویم؟
در حالی که بسیاری از افراد مبتلا به میسوفونیا به صداهای موجود در محیط واکنش نشان می دهند، برخی دیگر توسط صداهای ایجاد شده توسط یک فرد خاص تحریک می شوند. بنابراین ممکن است شخصی نسبت به صدای مادرش که برای خودش زمزمه می‌کند حساس شود یا صدای غذا خوردن یکی از همکارانش هنگام ناهار دائماً او را عصبانی کند.
آیا می‌توان میسوفونیا را برای همیشه درمان کرد؟
از آنجایی که ابتلا به میسوفونیا تنها به عوامل ژنتیکی محدود نمی‌شود و ممکن است افراد تا آخر عمر با محرک‌هایی آزاردهنده روبرو شوند، در حال حاضر درمانی قطعی برای آن وجود ندارد؛ ولی می‌توان با بهره‌گیری از برخی روش‌ها، به کنترل و مدیریت آن پرداخت.
دستیابی به آرامش در زندگی، با درمان اختلال صدا بیزاری
صداهایی مانند کشیده شدن ناخن بر روی تخته کلاس و و جویده شدن ناخن‌ها از مواردی هستند که تقریباً همه افراد در طول دوران تحصیل خود با آن‌ها مواجه شده‌اند. برای برخی افراد، تحمل این صداها آنقدر دشوار است که شروع به فریاد زدن می‌کنند و برخی دیگر ترجیح می‌دهند آن محیط را ترک کنند.
علاوه بر این موارد،محرک‌های دیگری هستند که ممکن است افراد در این موقعیت‌ها احساس کنند توان مواجهه با آن صداها را ندارند؛ حتی گاهی ممکن است این صدا مربوط به غذا خوردن اعضای خانواده یا حتی نفس کشیدن همسرشان باشد. از آنجایی این موضوع می‌تواند در زندگی شخصی و کاری افراد مشکل‌آفرین باشد، ما در این مقاله تلاش کردیم تا به صورت کامل و جامع به بررسی اختلال صدا بیزاری بپردازیم. اگر شما هم علایم میسوفونیا را در خود یا اطرافیانتان مشاهده کردید، حتماً برای کنترل آن به متخصصی دلسوز مراجعه کنید.
