در جواب به سوال احساس ارزشمندی چیست؟ باید گفت که بر اساس گفته انجمن روانشناسی جهانی، احساس ارزشمندی تخمین ارزش شخصی شما از خود به عنوان یک انسان توانا و ارزشمند است که شایسته توجه و احترام است. در واقع ما اغلب به عباراتی مانند «احترام»، «عشق» و «توجه» در رابطه با روابطمان با دیگران، مانند دوستان، اعضای خانواده، همکاران و همسایگانمان فکر می‌کنیم. با این حال، اصطلاح « احساس ارزشمندی» معیاری است برای سنجش میزان احترام، عشق و ارزشی که برای خود داریم.
افراد با احساس ارزشمندی مثبت اعتماد به نفس و عزت نفس بیشتری دارند. از سوی دیگر، داشتن احساس ارزشمندی پایین به معنای قضاوت سخت‌گیرانه خود، داشتن نظر منفی نسبت به خود و تمایل به تمرکز بر اشتباهات و کاستی‌های خود است.
مهم است که احساس خوبی نسبت به خود داشته باشید؛ زیرا هر کاری که انجام می‌دهید، از روابطتان گرفته تا نحوه کارتان، احساسی که نسبت به خودتان دارید و نگاه دیگران به شما تأثیر می‌گذارد. این مقاله اهمیت خود ارزشمندی را بررسی می‌کند و راهبردهایی را برای کمک به افزایش ارزش خود پیشنهاد می‌کند.
عوامل احساس ارزشمندی چیست؟
احساس ارزشمندی یک مفهوم ذهنی است که می‌تواند بر اساس متغیرهای زیادی تغییر کند؛ برخی از عواملی که ممکن است بر احساس ارزشمندی شما تأثیر بگذارند عبارتند از:
- باورها و ارزش‌های اصلی
- افکار و احساسات
- عواطف و سلامت روان
- تجربیات و تعامل با دیگران
- روابط گذشته و حال
- سلامت و آمادگی جسمانی
- شغل و حرفه
- فعالیت‌ها و سرگرمی‌ها
- جامعه و موقعیت اجتماعی
- وضعیت مالی
- ظاهر فیزیکی
- تجربیات دوران کودکی
اگر می‌خواهید ارزش خود را بسنجید، پرسیدن سؤالات زیر ممکن است برای شما مفید باشد:
- احساس ارزشمندی چیست؟
- چقدر خودتان را دوست دارید، به خودتان احترام می‌گذارید و برای خود ارزش قائل هستید؟
- از کدام کلمات برای توصیف خود برای یک غریبه استفاده می‌کنید؟
- وقتی به خودتان فکر می‌کنید، افکارتان به‌طورکلی مثبت، منفی یا جایی در این بین هستند؟
- آیا معتقدید که لایق محبت، احترام و توجه دیگران هستید؟
پرسیدن این سوالات از خود می‌تواند به شما کمک کند تا در درون خود احساس ارزشمندی داشته باشید. همان‌طور که این افکار را بررسی می‌کنید، فکر کردن در مورد اینکه افکار و باورهای شما در مورد ارزش خود از کجا سرچشمه گرفته‌اند نیز می‌تواند مفید باشد.
فواید احساس ارزشمندی
افرادی که احساس ارزشمندی بالایی دارند، حس اعتماد به نفس بالایی دارند که همه چیزشان خوب خواهد بود و هر کاری را که سر راهشان باشد مدیریت خواهند کرد. در حالی که آن‌ها از زمینه‌هایی که می‌توانند در آن‌ها پیشرفت کنند آگاه هستند، اجازه نمی‌دهند کاستی‌هایشان هویت آن‌ها را مشخص کند. آن‌ها از دنبال کردن فرصت‌ها نمی‌ترسند و به توانایی خود برای ارائه ایمان دارند.
ارزش خود نیز نقش مهمی در پویایی روابط ایفا می‌کند. به عنوان مثال، اگر با فردی بدرفتاری شود، احساس ارزشمندی او احتمالاً تأثیر زیادی بر تفسیر او از رویدادها خواهد داشت. فردی که ارزش شخصی پایینی دارد ممکن است خود را سرزنش کند، در حالی ه شخصی با احساس ارزشمندی بالا ممکن است خود را مستحق بدرفتاری نداند. بنابراین، داشتن ارزش شخصی مثبت می‌تواند به افراد کمک کند تا حد و مرزهایی را در مورد نحوه برخورد دیگران با آن‌ها تعیین کنند.
مشکلات احساس ارزشمندی پایین
داشتن احساس ارزشمندی پایین با دیدگاه منفی نسبت به خود و عدم اعتماد به توانایی‌های خود مشخص می‌شود. درنتیجه، ترس دائمی از شکست، مشکل در پذیرش نظرات مثبت و تمرکز زیاد بر نقاط ضعف وجود دارد. از آنجا که در این افراد تمایل شدیدی برای نالایق دانستن خود و همچنین تمایل به بالا بردن دیگران، در تلاش برای جبران وجود دارد؛ بنابراین ممکن است فردی با احساس ارزش پایین نیازهای خود را به حداقل برساند، اجازه دهد مرزهایش زیر پا گذاشته شود، برای خشنود کردن دیگران از راه خود خارج شود و نتواند از خود دفاع کند.
احساس ارزشمندی پایین ارتباط زیادی با افسردگی و اضطراب دارد. درنتیجه، افراد ممکن است علائمی مانند خلق و خوی پایین، تحریک‌پذیری، اضطراب، استرس، خستگی، تغییرات وزن، مشکلات خواب و ناتوانی در تمرکز را تجربه کنند.
استراتژی‌هایی برای افزایش احساس ارزشمندی
1.کارهایی را انجام دهید که از آن‌ها لذت می‌برید و در آن‌ها خوب هستید.
انجام چنین کارهایی می‌تواند به تقویت احساس مثبت نسبت به مهارت و توانایی را در شما فراهم کند. یادآوری منظم استعدادها، نقاط قوت و توانایی‌های خود می‌تواند به شما کمک کند تا در سایر زمینه‌های زندگی خود نیز اعتماد به نفس بیشتری داشته باشید.
2. ورزش کنید و خودتان را به چالش بکشید.
تحقیقات به ما نشان می‌دهند که فعالیت بدنی با احساس ارزشمندی بالاتر مرتبط است. فشار متوسط به بدن شما و تلاش برای رسیدن به اهداف پیشرفته‌تر در هر بار به شما احساس بهتری می‌دهد که نشان می‌دهد بیشتر از آنچه فکر می‌کردید توانایی دارید. ورزش همچنین ذهنیت شما را مجددا تنظیم می‌کند و فواید جسمی و روحی دارد.
3. افکار منفی را به چالش بکشید.
به یاد داشته باشید که افکار شما واقعی نیستند؛ درواقع، بیشتر اوقات، این تحریفات ناشی از افکار منتقد درونی، استرس و شرایط موقعیتی هستند. دفعه بعد که یک فکر منفی دارید، یک فکر واقع‌گرایانه را جایگزین آن کنید.
4. به دنبال حمایت باشید.
اگر متوجه شدید که کیفیت عملکرد شما در روابط و کار، شما را محدود می‌کند، می‌توانید به یک درمانگر برای مشاوره فردی مراجعه کنید؛ چراکه دیدگاه یک متخصص بی‌طرف و آموزش‌دیده می‌تواند بسیار موثر باشد.
5. ارزشمندی نسبت به خود را در فرزندان خود بسازید.
ریشه‌های احساس ارزشمندی پایین را اغلب می‌توان از رفتارهای بزرگسالان در دوران کودکی ردیابی کرد، حتی اگر این رفتارها خوب باشد. اگر بچه دارید، مهم است که فعالانه برای ایجاد عزت‌نفس آن‌ها تلاش کنید. به جای پاداش دادن به آن‌ها برای عوامل بیرونی مانند ظاهر یا برنده شدن دربازی‌های ورزشی یا جوایز، عوامل درونی مانند تلاش و اراده را بشناسید و ستایش کنید. روی چیزهایی تمرکز کنید که فرزندتان می‌تواند کنترل کند؛ زیرا اگر عزت‌نفس او صرفا بر اساس عوامل بیرونی باشد، عزت‌نفس او به موفقیت بعدی‌اش بستگی دارد.
جمع‌بندی
داشتن احساس ارزشمندی بالا می‌تواند به روابط بهتر، کار، سلامت و بهزیستی کلی ذهنی و عاطفی کمک کند. اگر فکر می‌کنید ممکن است عزت نفس پایینی داشته باشید، اقداماتی وجود دارد که می‌توانید برای بهبود آن قدم بردارید و دید مثبت‌تری نسبت به خود داشته باشید. دوست داشتن، احترام گذاشتن و ارزش قائل شدن برای خود می‌تواند اولین قدم برای جلب محبت، احترام و توجه باشد.
