اختلال انطباقی شرایطی است که افراد در پاسخ به یک رویداد استرس‌زا یا غیرمنتظره، استرس بیشتری نسبت به آنچه معمولا انتظار می‌رود، تجربه می‌کنند و استرس باعث ایجاد مشکلات قابل‌توجهی در روابطشان در محل کار یا مدرسه می‌شود. مشکلات کاری، رفتن به مدرسه، بیماری، مرگ یکی از اعضای نزدیک خانواده یا هر تغییر زندگی می‌تواند باعث ایجاد استرس شود. بیشتر اوقات، افراد در عرض چند ماه با چنین تغییراتی سازگار می‌شوند؛ اما اگر اختلال انطباقی یا سازگاری دارید، همچنان واکنش‌هایی خواهید داشت که می‌توانند به افزایش احساس اضطراب یا افسردگی شما منجر شوند.
علائم اختلال انطباقی چیست؟
علائم و نشانه‌ها به نوع اختلال سازگاری بستگی دارند و می‌توانند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشند. به طور کلی افراد مبتلا به اختلال انطباقی در پاسخ به یک رویداد استرس‌زا بیش از آنچه انتظار می‌رود، استرس را تجربه می‌کنند که باعث ایجاد مشکلات قابل‌توجهی در زندگی‌شان می‌شود. اختلالات سازگاری بر احساس و تفکر شما در مورد خودتان و نگاهتان به جهان تأثیر می‌گذارد و همچنین اثراتش را در اعمال و یا رفتار خود خواهید دید. برخی از نتایج این بیماری عبارت‌اند از:
- احساس غمگینی، ناامیدی یا لذت نبردن از چیزهایی که قبلا از آن‌ها لذت می‌بردید.
- گریه مکرر
- نگرانی یا احساس اضطراب، پریشانی یا استرس
- مشکل خواب
- فقدان وجود اشتها
- مشکل در تمرکز
- مشکل در عملکرد در فعالیت‌های روزانه
- کناره‌گیری از انجام فعالیت‌های اجتماعی
- اجتناب از انجام کارهای مهم مانند رفتن به محل کار یا پرداخت قبوض
- ایجاد افکار یا رفتار مربوط به خودکشی
علائم اختلال انطباقی در عرض سه ماه پس از یک رویداد استرس‌زا شروع می‌شوند و بیش از 6 ماه پس از پایان رویداد استرس‌زا ادامه نمی‌یابند. با این حال، اختلالات سازگاری مداوم یا مزمن می‌توانند بیش از 6 ماه ادامه یابند، به خصوص اگر عامل استرس‌زا برای شما ادامه داشته باشد.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
معمولا عوامل استرس‌زا موقتی هستند و ما یاد می‌گیریم با گذشت زمان با آن‌ها کنار بیاییم و علائم اختلال سازگاری هنگام کاهش استرس بهتر می‌شوند؛ اما گاهی اوقات که رویداد استرس‌زا در بخشی از زندگی شما رخ می‌دهد یا یک موقعیت استرس‌زا جدید پیش می‌آید، شما همان واکنش دفاعی را از خود نشان می‌دهید. اگر هر روز در انجام کارهای روزانه مشکل‌دارید، با پزشک خود صحبت کنید. همچنین شما می‌توانید برای کمک به مقابله بهتر با رویدادهای استرس‌زا و احساس بهتر در مورد زندگی خود درمان دریافت کنید.
علل ایجاد اختلال انطباقی چیست؟
اختلالات سازگاری ناشی از تغییرات مهم یا عوامل استرس‌زا در زندگی شما هستند؛ البته ژنتیک، تجربیات زندگی و خلق‌وخوی شما نیز ممکن است احتمال ابتلا به اختلال انطباقی را افزایش دهند که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم:
رویدادهای استرس‌زا
رویدادهای استرس‌زا زندگی چه مثبت و چه منفی ممکن است شمارا در معرض خطر ابتلا به اختلال سازگاری قرار دهند. مثلا:
- طلاق یا مشکلات زناشویی
- مشکلات روابط بین فردی
- تغییرات در موقعیت، مانند بازنشستگی، بچه دار شدن یا رفتن به مدرسه
- موقعیت‌های نامطلوب، مانند از دست دادن شغل، از دست دادن یکی از عزیزان یا داشتن مشکلات مالی
- مشکلات در مدرسه یا محل کار
- تجارب تهدیدکننده زندگی مانند حمله فیزیکی، جنگ یا بلایای طبیعی
عوارض اختلال انطباقی چیست؟
اگر اختلالات سازگاری برطرف نشوند، درنهایت می‌توانند منجر به مشکلات جدی‌تری در سلامت روان مانند افسردگی یا سوءمصرف مواد شوند.
جلوگیری از ابتلا به اختلال انطباقی
هیچ راه تضمینی برای جلوگیری از ابتلا به اختلالات سازگاری وجود ندارد؛ اما توسعه مهارت‌های مقابله‌ای سالم و یادگیری انعطاف‌پذیری ممکن است در زمان‌های استرس‌زا به شما کمک کند. اگر می‌دانید که یک موقعیت استرس‌زا مانند نقل مکان یا بازنشستگی در راه است از قدرت درونی خود استفاده کنید، عادات سالم خود را افزایش دهید تا به خود یادآوری کنید که معمولا این زمان محدود است و می‌توانید از آن عبور کنید. همچنین در نظر داشته باشید که با پزشک یا متخصص سلامت روان خود مشورت کنید تا راه‌های سالم مدیریت استرس خود را یاد بگیرید.
تشخیص اختلال انطباقی
تشخیص اختلالات سازگاری بر اساس شناسایی عوامل استرس‌زای اصلی زندگی، علائم شما و نحوه تاثیر آن‌ها بر توانایی شما بر روی عملکردتان است و پزشک در مورد سابقه پزشکی، سلامت روانی و اجتماعی شما سوال خواهد کرد تا بتواند اختلالات شمارا تشخیص دهد. برای تشخیص اختلالات سازگاری، عوامل زیر بررسی می‌شوند:
- داشتن علائم رفتاری در عرض سه ماه پس از وقوع یک عامل استرس‌زا در زندگی شما
- تجربه استرس بیش از حد معمول در پاسخ به یک رویداد استرس‌زا در زندگی و یا داشتن استرسی که باعث مشکلات قابل‌توجهی در روابط شما، محل کار یا مدرسه می‌شود.
درمان اختلال سازگاری
بسیاری از افراد مبتلا به اختلالات سازگاری درمان را مفید می‌دانند و اغلب تنها به درمان مختصر و مشاوره فردی نیاز دارند؛ البته درمان اختلالات سازگاری شامل روان‌درمانی، داروها یا هر دو نیز می‌شود که در ادامه آن‌ها را بررسی می‌کنیم:
روان‌درمانی
روان‌درمانی که گفتاردرمانی نیز نامیده می‌شود، درمان اصلی اختلالات سازگاری است. این نوع از درمان می‌تواند به عنوان درمان فردی، گروهی یا خانوادگی ارائه شود و به شما کمک می‌کند تا به روال عادی زندگی خود بازگردید.
داروها
داروهایی مانند داروهای ضدافسردگی و داروهای ضد اضطراب ممکن است برای کمک به درمان علائم افسردگی و اضطراب استفاده شوند. در فرآیند درمان ممکن است فقط برای چند ماه به دارو نیاز داشته باشید، اما بدون مشورت با پزشک خود، مصرف هیچ دارویی را قطع نکنید.
نکاتی برای بهبود تاب‌آوری
تاب‌آوری توانایی سازگاری با استرس، ناملایمات، تروما یا تراژدی است که اساسا توانایی بازگشت پس از تجربه یک رویداد دشوار به روتین زندگی معمول در نظر گرفته می‌شود. شیوه ایجاد انعطاف‌پذیری ممکن است از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد، اما این استراتژی‌ها می‌توانند کمک‌کننده باشند:
- با دوستان مثبت و عزیزان خود در ارتباط باشید.
- هر روز کاری را انجام دهید که به شما احساس موفقیت، لذت و هدف می‌دهد.
- سبک زندگی سالمی داشته باشید که شامل خواب خوب، رژیم غذایی سالم و فعالیت بدنی منظم است.
- از تجربیات گذشته در مورد اینکه چگونه می‌توانید مهارت‌های مقابله‌ای خود را بهبود ببخشید، بیاموزید.
- به آینده امیدوار باشید و برای نگرش مثبت تلاش کنید.
- نقاط قوت شخصی خود را بشناسید و توسعه دهید.
- با ترس‌های خود رو به رو شوید و چالش‌ها را بپذیرید.
