نگرانی‌ها و ترس‌های ما نسبت به برخی امور در طول زندگی کاملا طبیعی است و درصورتی‌که این نگرانی‌ها قابل‌کنترل باشند و بعد از مدتی برطرف شوند دیگر جای خطری وجود ندارد، اما گاهی اوقات این نگرانی‌ها از کنترل خارج می‌شوند و اراده و افکار فرد را در دست می‌گیرند، به‌طوری‌که انجام برخی کارها در اختیار خود فرد نیست. در این حالت می‌گوییم که شخص دچار وسواس فکری یا عملی شده است.
داشتن وسواس می‌تواند زندگی را برای خود فرد و اطرافیان او به‌شدت سخت و طاقت‌فرسا کند؛ بنابراین ما می‌خواهیم درباره روش‌های درمان این بیماری مخرب صحبت کنیم. اگر یکی از اطرافیان شما به این بیماری مبتلا است، خواندن این مطلب را از دست ندهید.
منظور از وسواس فکری چیست؟
در اختلال وسواس فکری، فرد دچار افکار و احساسات ناخواسته می‌شود و تمایل دارد که کارهای تکراری انجام دهد. کارهایی مانند چک کردن چندباره خاموش بودن اتو و اجاق‌گاز، شستن چندباره دست‌ها و ظروف و نظافت مداوم خانه نمونه‌ای از اختلالات ناشی از وسواس است. افرادی که دچار وسواس فکری هستند در صورت عملی نشدن کارهای وسواس گونه خود به‌شدت احساس بدی پیدا می‌کنند و ناراحت می‌شوند.
این افراد در متوقف کردن اعمال وسواسی خود مشکل دارند و به‌راحتی نمی‌توانند این رفتار خود را کنار بگذارند. کسانی که دارای وسواس فکری هستند، اغلب از اضطراب و افسردگی شدید رنج می‌برند و نمی‌توانند تعاملات اجتماعی خوبی داشته باشند. ما در ادامه توضیح خواهیم داد که چگونه می‌توان از شر وسواس فکری خلاص شد و به حالت عادی زندگی برگشت.
اختلال وسواس فکری چه نشانه‌هایی دارد؟
همیشه داشتن وسواس به معنای این نیست که شما یا اطرافیان خود به اختلال وسواس فکری دچار شده‌اید. اگر فرد برای کارهای وسواسی خود وقت زیادی را در طول روز صرف کند به‌طوری‌که ذهن او همواره درگیر باشد و با کارهای روزمره شخص تداخل پیدا کند؛ دچار اختلال وسواس فکری شده است. تعدادی از افکار وسواسی که ذهن افراد مبتلا به این اختلال را درگیر می‌کنند عبارتند از:
– از آسیب دادن به خود یا دیگران می‌ترسند.
– از اینکه کنترل خود را از دست دهند، می‌ترسند.
– از آلودگی به وسیله میکروب‌ها ترس دارند.
– روی برخی عقاید بیش از اندازه تمرکز دارند.
– نسبت به تقارن و نظم اطراف خود حساس هستند.
– به افکار خرافاتی اعتقاد زیادی دارند مانند اعتقاد به بدشانسی و خوش‌شانسی
چه عواملی باعث وسواس فکری می‌شود؟
هنوز به‌طور دقیق مشخص نیست که علت اصلی وسواس فکری چیست، اما تحقیقات نشان داده‌اند که تعدادی از عوامل می‌توانند باعث ایجاد اختلالات وسواسی یا تشدید آن شوند. تعدادی از این عوامل در زیر معرفی می‌شوند:
1- ساختار مغز
در افراد دارای وسواس فکری، بخشی از مغز تحت تأثیر عوامل آسیب زا قرار گرفته است. این عوامل ممکن است ریشه در بچگی فرد داشته باشد یا اتفاقاتی که در طول زندگی برای او رخ داده است. رفتار پدر و مادر با کودک، دوستان و اطرافیان فرد و برنامه‌هایی که در تلویزیون یا شبکه‌های اجتماعی دنبال می‌کند می‌توانند بر روی ساختار فکری او تاثیر بگذارند و زمینه‌ها را برای پیدایش یا تشدید وسواس فراهم کنند.
2- مسائل ژنتیکی
کسانی که نزدیکان آن‌ها مانند پدر، مادر، خواهر یا برادر دچار این اختلال هستند با احتمال بیشتری، درگیر خواهند شد.
3- عواملی محیطی
کسانی که در سنین پایین، سوءاستفاده‌های جنسی و احساسی را تجربه می‌کنند بیشتر در معرض ابتلا به وسواس فکری هستند. همچنین وجود برخی از عفونت‌ها در بدن می‌تواند در ایجاد این وسواس فکری شدید مؤثر باشد.
چه روش‌هایی برای درمان وسواس فکری وجود دارد؟
ما در این بخش به شما می‌گوییم که چگونه می‌توانید وسواس‌های فکری خود را کنار بگذارید و آن‌ها را درمان کنید. شما با پیروی از روش‌های زیر می‌توانید افکار و رفتار خود را کنترل کنید و بر جوانب زندگی خود تسلط داشته باشید. درصورتی‌که خودتان نتوانستید به‌تنهایی از پس این مشکل بربیایید، می‌توانید از مشاوره فردی و روانشناسان متخصص در این زمینه کمک بگیرید. تعدادی از مهم‌ترین این روش‌ها عبارت‌اند از:
1- سعی کنید هرروز وقتی را برای ورزش کردن اختصاص دهید. ورزش‌هایی را انتخاب کنید که باعث تعریق شوند.
2- به کلاس‌های یوگا بروید و وقتی را برای مدیتیشن و تمرین ذهنی خود بگذارید. مدیتیشن می‌تواند باعث تمرکز شما روی مسائل مهم شود و از کارهای وسواسی شما را دور کند.
3- از محیط‌های دارای غم و غصه و استرس‌زا دوری کنید.
4- سعی کنید هیچ موقع تنها نباشید.
5- از خوردن غذاهای سرد پرهیز کنید.
6- فکر خود را با افکار مثبت و یادگیری مسائل علمی پر کنید.
7- روزانه دمنوش‌های آرامش‌بخش مانند اسطوخودوس و سنبل‌الطیب میل کنید.
درمان وسواس فکری شدید چقدر زمان می‌برد؟
کسی که به وسواس فکری شدید مبتلاست، حداقل بین 6 تا 12 ماه زمان نیاز دارد تا بهبود یابد. البته این زمان بهبودی بستگی به خود فرد نیز دارد؛ برخی افراد ممکن است در این زمان بهبودی کامل پیدا کنند و برخی دیگر تنها به مرحله کنترل برسند. درصورتی‌که فرد، علائم شدیدی داشته باشد، سرعت بهبودی کاهش می‌یابد و فرآیند درمان او زمان می‌برد. علاوه بر این برخی از افراد بعد از پایان درمان وسواس خود نیاز دارند روی بهبود بخش‌های دیگر زندگی خود، کار کنند.
سخن آخر
افرادی که دچار وسواس فکری شدید هستند، زندگی را برای خود و نزدیکان بسیار سخت می‌کنند و هیچ‌گاه به آرامش نخواهند رسید. اضطراب و افسردگی ناشی از وسواس فکری زندگی فرد را مختل می‌کند، به‌طوری‌که هیچ‌گاه نمی‌تواند از زندگی خود لذت ببرد.
دارو درمانی، راه آسانی برای درمان این اختلال است، اما اگر فرد دارای وسواس بتواند از روش‌های دیگر استفاده کند، بسیار بهتر خواهد بود. شرکت در جلسات مشاوره و صحبت با روانشناس کمک می‌کند که بهترین راه درمان به فرد پیشنهاد شود و بتواند راحت‌تر با این مشکل خود کنار بیاید.
