افسردگی فصلی که اختلال عاطفی فصلی (SAD) نیز نامیده می‌شود، نوعی افسردگی است که با تغییر فصول علی‌الخصوص در اواخر پاییز شروع می‌شود و علائم آن شامل احساس غم، کمبود انرژی، از دست دادن علاقه به فعالیت‌های معمول، پرخوابی و افزایش وزن است. از انواع روش‌های درمان افسردگی فصلی نیز می‌توان به نوردرمانی، گفتاردرمانی و استفاده از داروهای ضدافسردگی اشاره کرد.
اختلال عاطفی فصلی (SAD) چیست؟
اختلال عاطفی فصلی (SAD) نوعی افسردگی است که با تغییر فصل، معمولا زمانی که پاییز شروع می‌شود، ایجاد می‌شود؛ البته این افسردگی فصلی در اواخر پاییز یا اوایل زمستان و حتی قبل از پایان روزهای بهار پدیدار می‌شود. شما همچنین می‌توانید مبتلا به یک نوع خفیف از SAD شوید؛ در این حال از علائم افسردگی فصلی خفیف می‌توان به ضعف بدن در ماه‌های سرد سال اشاره کرد.
اما ابتلا به افسردگی فصلی جدی‌تر از آن است. در این نوعی افسردگی برخلاف افسردگی فصلی خفیف، SAD بر زندگی روزمره شما، ازجمله احساس و تفکرتان تاثیر می‌گذارد. خوشبختانه، درمان افسردگی فصلی می‌تواند به شما کمک کند تا از این دوران چالش‌برانگیز به‌خوبی عبور کنید.
آیا افراد در فصل تابستان می‌توانند به افسردگی فصلی (SAD) مبتلا شوند؟
برخی افراد به شکل نادری از SAD به نام «افسردگی تابستانی» مبتلا می‌شوند. این افسردگی فصلی از اواخر بهار یا اوایل تابستان شروع می‌شود و در پاییز به پایان می‌رسد. دلایل ابتلا به افسردگی فصلی تابستانی متفاوت‌تر هستند؛ اما علائم آن کمتر از اختلال عاطفی فصلی است که در فصل زمستان برای افراد تجربه می‌شود.
اختلال عاطفی فصلی یا افسردگی فصلی (SAD) چقدر شایع است؟
حدود 5 درصد از بزرگ‌سالان این بیماری را تجربه می‌کنند که معمولا در سنین جوانی (بین 18 تا 30 سالگی) شروع می‌شود و زنان را بیشتر از مردان تحت تأثیر قرار می‌دهد. اگرچه محققان از دلیل ابتلای درصد بیشتر بانوان به افسردگی فصلی مطمئن نیستند. لازم به ذکر است که حدود 10 تا 20 درصد از مردم ممکن است به شکل خفیف‌تری از افسردگی فصلی زمستانی مبتلا شوند.
چه کسانی در معرض ابتلا به اختلال عاطفی فصلی (SAD) هستند؟
همان‌طور که ذکر شد اختلال عاطفی فصلی (SAD) در افراد جوان و زنان شایع‌تر است؛ اما در ادامه افرادی که در معرض خطر بیشتری هستند را معرفی خواهیم کرد:
- افراد مبتلا به اختلال خلقی دیگر مانند اختلال افسردگی اساسی یا اختلال دوقطبی
- داشتن خویشاوندان مبتلا به SAD یا سایر اشکال افسردگی یا بیماری‌های سلامت روان، مانند افسردگی شدید یا اسکیزوفرنی.
- افرادی که در عرض‌های جغرافیایی بسیار دور از خط استوا زندگی می‌کنند؛ چراکه در طول زمستان در این عرض‌های جغرافیایی، نور خورشید کمتر و احتمال ابتلا به افسردگی فصلی بیشتر است.
- افرادی که در مناطقی با آب و هوای ابری زندگی می‌کنند.
علائم ابتلا به افسردگی فصلی یا اختلال عاطفی فصلی (SAD) چیست؟
طبق اطلاعیه انجمن روان‌پزشکی آمریکا، SAD رسما به‌عنوان اختلال افسردگی اساسی با الگوهای فصلی طبقه‌بندی‌شده است؛ بنابراین اگر اختلال عاطفی فصلی دارید، باید حواستان به تغییرات خلقی و علائم افسردگی باشد. بهتر است نسبت به نشانه‌های افسردگی فصلی آگاه باشید تا درمان افسردگی فصلی شما سریع‌تر طی شود، ازاین‌رو در ادامه به ذکر علائم این اختلال می‌پردازیم:
- غم و اندوه، احساس افسردگی در بیشتر اوقات
- اضطراب
- هوس کربوهیدرات و افزایش وزن
- خستگی مفرط و کمبود انرژی
- احساس ناامیدی یا بی‌ارزشی
- مشکل در تمرکز
- احساس تحریک یا آشفتگی
- احساس سنگینی در اندام‌هایی مانند بازوها و پاها
- از دست دادن علاقه به فعالیت‌های لذت‌بخش و کناره‌گیری از فعالیت‌های اجتماعی
- مشکلات خواب، معمولا پرخوابی
- وجود افکار مربوط به مرگ یا خودکشی
افرادی که در تابستان به افسردگی فصلی مبتلا شوند این موارد را تجربه کنند:
- آشفتگی و بی‌قراری
- اضطراب
- کاهش اشتها و کاهش وزن
- رفتار خشونت‌آمیز
- مشکل در خواب، معمولا بی‌خوابی
دلایل افسردگی فصلی یا اختلال عاطفی فصلی چیست؟
محققان دقیقا نمی‌دانند چه چیزی باعث افسردگی فصلی می‌شود، اما با توجه به علائمی که ذکر شد اگر مستعد ابتلا به آن هستید، کمبود نور خورشید نیز ممکن است باعث این بیماری شود. روانشناسان توصیه‌هایی برای این شرایط دارند که در ادامه به بررسی آن‌ها می‌پردازیم.
-
تغییر ساعت بیولوژیکی بدن
وقتی نور خورشید کمتر باشد، ساعت بیولوژیکی شما تغییر می‌کند. این ساعت بیولوژیکی بدن، خلق و خو، خواب و هورمون‌های شمارا تنظیم می‌کند. وقتی این ساعت تغییر می‌کند، با برنامه روزانه‌ای که به آن عادت کرده‌اید هماهنگ نیستید و نمی‌توانید خود را با تغییرات طول روز تنظیم کنید.
-
عدم تعادل مواد شیمیایی مغز
مواد شیمیایی مغز به نام انتقال‌دهنده‌های عصبی، ارتباطات بین نورون‌های اعصاب را ارسال می‌کنند که از این موارد می‌توان به سروتونین اشاره کرد؛ سروتونین به ایجاد احساس شادی افراد کمک می‌کند. اگر در معرض خطر ابتلا به افسردگی هستید، ممکن است فعالیت سروتونین کمتری داشته باشید و از آنجایی که نور خورشید به تنظیم سروتونین کمک می‌کند، کمبود نور خورشید در زمستان می‌تواند وضعیت را بدتر کند؛ چراکه سطح سروتونین می‌تواند بیشتر کاهش یابد و منجر به افسردگی شود.
-
کمبود ویتامین D
سطح سروتونین شما نیز هنگام وجود ویتامین D افزایش می‌یابد. از آنجایی که نور خورشید به تولید ویتامین D کمک می‌کند، آفتاب کمتر در زمستان می‌تواند منجر به کمبود ویتامین D شود که این تغییر می‌تواند بر سطح سروتونین و خلق و خوی شما تاثیر بگذارد.
-
افزایش ملاتونین
ملاتونین یک ماده شیمیایی است که بر الگوی خواب و خلق و خوی شما تاثیر می‌گذارد. کمبود نور خورشید ممکن است باعث تولید بیش از حد ملاتونین در برخی افراد شود که این حالت ممکن است در طول زمستان احساس تنبلی و خواب‌آلودگی را برای افراد ایجاد کند.
-
افکار منفی
افراد مبتلا به افسردگی فصلی اغلب استرس، اضطراب و افکار منفی را در فصل زمستان تجربه می‌کنند، البته محققان مطمئن نیستند که آیا این افکار منفی علت افسردگی یا اثر جانبی افسردگی فصلی هستند.
اختلال عاطفی یا افسردگی فصلی چگونه تشخیص داده می‌شود؟
اگر علائم اختلال عاطفی یا افسردگی فصلی دارید، برای ارزیابی کامل حالتان به مراکز مراقبت‌های بهداشتی مراجعه کنید؛ چراکه ممکن است دلیل دیگری برای حال بدتان داشته باشید. اغلب اوقات، اختلال عاطفی یا افسردگی فصلی بخشی از یک موضوع پیچیده‌تر سلامت روان است.
فرد تشخیص‌دهنده ممکن است شمارا به یک روان‌پزشک یا روانشناس ارجاع دهد. این متخصصان سلامت روان از شما در مورد علائمتان می‌پرسند، الگوی علائم شمارا در نظر می‌گیرند و تصمیم می‌گیرند که آیا مبتلا به افسردگی فصلی هستید یا دچار اختلال دیگری شده‌اید.
برای تشخیص اختلال عاطفی و دلایل افسردگی فصلی به چه آزمایش‌هایی نیاز است؟
هیچ آزمایش خون یا اسکنی برای تشخیص افسردگی فصلی وجود ندارد. با این حال، پزشک شما ممکن است آزمایش خون را برایتان بنویسد تا بتواند تشخیص دهد آیا به سایر بیماری‌ها مبتلا شده‌اید یا خیر؟
