افسردگی را می‌توان یکی از رایج‌ترین مشکلات روحی و روانی در میان کودکان و نوجوانان دانست. این معضل باید به‌سرعت شناخته شده و اقدامات موثری برای بهبود و رفع آن انجام شود. اغلب والدین وقتی نشانه‌های افسردگی را در فرزند خود مشاهده می‌کنند ممکن است دست به اقدامات اشتباهی بزنند که باعث بدتر شدن وضعیت فرزندشان شود. در همین راستا ما در این مقاله به بررسی نکاتی درباره برخورد مناسب والدین با فرزند افسرده خواهیم پرداخت.
چگونه بفهمیم فرزند ما افسرده شده است؟
شما به عنوان والدین، باید بدانید که افسردگی در انسان‌های مختلف، متفاوت بوده و نحوه بروز آن‌ها نیز با یکدیگر فرق خواهد داشت؛ کودکان و نوجوانان نیز از این قائله مستثنا نیستند. به هیچ عنوان نباید از این نشانه‌ها غافل شد و از آن‌ها ساده گذشت. در برخی مواقع ممکن است این علائم با تغییرات هورمونی دوران بلوغ اشتباه گرفته شوند که در این صورت عواقب آن می‌تواند خطرناک باشد.
برای تشخیص افسردگی در فرزند خود باید نشانه‌هایی نظیر خشم و بداخلاقی، احساس ناراحتی به صورت مستمر، تغییر اشتها و کاهش یا افزایش وزن، انزوای اجتماعی و زودرنج شدن، ضعف در قدرت تمرکز، دردهای بدنی یا خستگی مداوم، کم‌خوابی یا خواب زیاد و … را در نظر داشته باشید. در صورت بروز چند نمونه از نشانه‌های بالا در فرزند خود، باید اخلاق و رفتار او را بیشتر از پیش در نظر بگیرید تا در صورت وجود افسردگی، خیلی زود موفق به تشخیص آن شده و برای درمان آن اقدام کنید.
نکات مهم برخورد مناسب والدین با فرزند افسرده
یکی از عواملی که بر روی روند بهبود افسردگی کودکان و نوجوانان تاثیر بسیار زیادی دارد، رفتار و برخورد والدین با آن‌هاست. در این برهه باید والدین رفتار درست و به‌جایی با فرزند خود داشته باشند تا به صورت ناخواسته باعث تشدید افسردگی در آن‌ها نشوند. چند نمونه از مهم‌ترین نکاتی که پدر و مادرها باید در نظر داشته باشند را در این قسمت بیان خواهیم کرد.
1. درک احساسات کودک یا نوجوان
ممکن است علت بروز افسردگی در نوجوانان، عدم درک صحیح احساسات از سوی اطرافیان و به خصوص والدین باشد. در هر صورت در این زمان فرزند شما نیاز دارد تا احساسات و حالاتش به صورت کامل درک شوند. شاید او نخواهد کلامی درباره احساسات مختلفش با شما صحبت کند؛ پس موظف هستید تا به خوبی او را بفهمید و بدون اینکه کلمه‌ای بگوید، احساساتش را به درستی تحلیل کنید.
2. ایجاد امنیت روانی و دادن حس حمایت به فرزند
برای اینکه به بهبود وضعیت فرزند خود کمک کنید، باید به او حس امنیت بدهید. فرزند شما باید بداند که از طرف شما به صورت کامل حمایت می‌شود و امنیت روانی برای او به طور کامل برقرار است. در چنین وضعیتی کودک و یا نوجوان احساس اطمینان خاطر و آرامش بیشتری خواهد داشت که این موضوع یک نکته بسیار مثبت برای او محسوب می‌شود. زیرا احتمال اینکه مشکل خود را با شما در میان بگذارد بیشتر است.
3. پرهیز از مقایسه یا نصیحت کردن
بدترین برخوردی که می‌توانید به هنگام افسردگی فرزند خود با او داشته باشید، مقایسه کردن او با دیگران و هم سن و سالانش است. به طور کلی مقایسه کردن و نصیحت بیش از حد یا به روش اشتباه، عملکرد غلطی است که برخی از والدین آن را انجام می‌دهند. به هنگام افسردگی، شخص اصلا قابلیت پذیرفتن نصیحت را ندارد؛ پس این کار اشتباهی است که شما در این برهه حساس چنین برخوردی داشته باشید. با مقایسه کردن فرزندتان با سایرین، به او احساس کم بودن و کافی نبودن می‌دهید که این موضوع، بیشتر از قبل او را در قعر افسردگی می‌کشاند.
4. خوب گوش دادن و تصدیق احساسات
اغلب کودکان و نوجوانان نیاز به شنیده شدن دارند. نیاز دارند که شخصی را داشته باشند تا حرف‌های آن‌ها را شنیده و احساساتشان را درباره یک موضوع خاص تصدیق کند. به هنگام افسردگی، فرد افسرده همواره استرس دارد که سربار اطرافیان خود نباشد؛ پس شما زمان گوش دادن به حرف‌های فرزند خود، نباید به گونه‌ای برخورد کنید که او فکر کند برای شما زحمتی ایجاد کرده است.
در صورتی که چنین حسی را به فرزندتان القا کنید، ممکن است او را از صحبت کردن منصرف کنید. در زمان گفت‌وگو با فرزند خود باید تمام توجهتان را معطوف او کنید و به هیچ عنوان مانع صحبت کردن او نشده و کلام او را قطع نکنید. در تلاش باشید تا احساسات آن‌ها را به خوبی در صحبتشان درک کنید و در صورتی که متوجه منظورشان نشدید، حتما از آن‌ها سؤال بپرسید تا بیشتر برایتان توضیح دهند. البته باید دقت کنید که سوال‌هایتان باید بدون هیچ لحن قضاوتی، مقایسه‌ای یا پرخاشگرانه باشد.
5. درگیر کردن کودک یا نوجوان با فعالیت‌های موردعلاقه
در برخی مواقع افسردگی می‌تواند به علت تفکرات اشتباه و بیش از حد اتفاق بیفتد. پر و بال دادن به چنین تفکراتی در صورتی امکان‌پذیر است که شخص زمان خالی و بیکاری زیادی داشته باشد. در نتیجه شما والدین می‌توانید با درگیر کردن کودک یا نوجوان خود به فعالیت‌های متفرقه و مورد علاقه او، زمان خالی و بیکاری را از او بگیرید. 
از طرف دیگر فعالیت در زمینه مورد علاقه باعث شور و هیجان فرزندتان خواهد شد که این موضوع نیز می‌تواند به روند بهبود او کمک شایانی بکند. شرکت کردن شخص در فعالیت‌های مختلف باعث خروج او از روزمرگی شده و او را هدفمند می‌کند. او را در این زمینه تشویق کنید تا باانگیزه‌تر شده و با هیجان بیشتری به فعالیت خود مشغول شود. این روش باعث می‌شود تا فرزندتان از افسردگی و انزوا دورتر شود و مجددا به آغوش اجتماع بازگردد.
6. مراجعه به مشاور یا متخصص
در برخی مواقع و برای بعضی از اشخاص، تنها برخورد صحیح اطرافیان و والدین برای بهبود و جلوگیری از افسردگی کودکان و نوجوانان کارساز نخواهد بود. در چنین شرایطی شما باید از یک مشاور خانواده یا متخصص در این امور کمک بگیرید تا بتوانید فرزند خود را از چنگ افسردگی برهانید. قطعا متخصصین و روانشناسان فعال در این حوزه راهکارهای بهتری را می‌توانند در اختیار شما قرار دهند. حتما باید فردی را انتخاب کنید که به خوبی بتواند با نوجوانان و کودکان ارتباط برقرار کرده و مشکل را ریشه‌یابی کند.
سخن پایانی
افسردگی در کودکان و نوجوانان بسیار شایع بوده و به دلایل مختلف ممکن است ایجاد شود. این حالت دارای نشانه‌های متعددی است که والدین می‌توانند با کمی دقت در رفتار و خلق و خوی فرزند خود متوجه آن شده و تشخیصش دهند. به محض تشخیص افسردگی باید برای درمان و ریشه‌کن کردن آن اقدام نمود.
در همین راستا پدر و مادرها باید تغییراتی را در برخورد خود ایجاد کنند و به صورتی با فرزند خود حرف بزنند که نه‌تنها باعث تشدید افسردگی او نشود، بلکه به روند بهبودی و درمان او نیز کمک کند. برخی از نکات مهم برخورد مناسب والدین با فرزند افسرده خود را در این مقاله برای شما بیان کردیم تا راحت‌تر بتوانید از پس این مشکل برآیید.
