ما در دوره‌ای زندگی می‌کنیم که لازم است نسبت به تمام خصوصیت‌های فردی خودآگاهی داشته باشیم. چراکه با بهتر شناختن خود می‌توانیم ریشه بسیاری از مشکلات را پیدا کرده و خودمان برای رفع آن‌ها اقدامات لازم را انجام دهیم. به عبارت دیگر خودآگاهی فردی نوعی مهارت است که یادگیری آن برای موفقیت در زندگی و دوری از اضطراب و افسردگی بسیار اهمیت دارد. ما در این مقاله قصد داریم تا شما را با روش‌هایی که منجر به افزایش خودآگاهی فردی می‌شوند، آشنا کنیم.
منظور از خودآگاهی فردی چیست؟
به شناخت دقیقی که ما می‌توانیم از شخصیت خود، افکار و اعتقاداتمان، هیجانات و همین‌طور نقاط ضعف و توانایی‌های خود به دست آوریم، خودآگاهی فردی می‌گویند. در واقع خودآگاهی مشخص می‌کند که ما چه دیدی نسبت به دنیای درون و بیرون خود داریم. گاهی اختلالات موجود در شخصیت ما باعث می‌شود که حس خوبی نسبت به دنیای پیرامون خود نداشته باشیم و با عینک بدبینی به دنیا و آدم‌های آن نگاه کنیم. در این صورت ترس تمام وجود ما را فرا می‌گیرد و به دنبال آن دچار اضطراب و افسردگی می‌شویم.
برای رفع این مشکلات لازم است که ابتدا کامل خود را بشناسیم که مشاوره خانواده و مشاوره فردی در این زمینه می‌تواند بسیار کمک‌کننده باشد. قبل از این‌که در مورد روش‌های افزایش خودآگاهی توضیح دهیم باید بدانیم که شناخت دقیق شخصیت و آگاهی از خصوصیات آن چه فوایدی دارد.
خودآگاهی چه فوایدی دارد؟
مهم‌ترین فایده داشتن مهارت خودآگاهی فردی این است که می‌توانید زندگی خود را کنترل کنید و آنچه می‌خواهید را به دست آورید. خودآگاهی باعث می‌شود که شما خودتان تصمیم بگیرید که انرژی خود را برای چه چیزی صرف کنید و برای چه چیزهایی احساسات خود را خرج نکنید. از دیگر فواید خودآگاهی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
1- عزت‌نفس شما افزایش می‌یابد.
2- ارتباطات قوی‌تری خواهید داشت.
3- توانایی مدیریت شما بهبود می‌یابد.
4- آرامش بیشتری به دست می‌آورید.
5- آینده زندگی خود را تعیین می‌کنید.
6- در چالش‌های زندگی دچار اضطراب نمی‌شوید.
انواع خودآگاهی فردی
1- شناخت خود واقعی: این نوع خودآگاهی تعیین می‌کند که در شرایط واقعی ما چه رفتاری از خود نشان می‌دهیم.
2- داشتن آگاهی از خود اجتماعی: منظور از خود اجتماعی، فردی است که دیگران آن را می‌بینند. به عبارت بهتر رفتار شما با سایر افراد و نظر آن‌ها درباره شما می‌تواند پایه و اساس این نوع شناخت از خود باشد.
3- خود ایده آل: شخصیتی که ما دوست داریم به آن دست پیدا کنیم در قالب خود ایده آل بروز پیدا می‌کند. این همان چیزی است که برای رسیدن به آن تلاش می‌کنیم و اهدافمان را بر پایه آن می‌چینیم.
4- خود کاذب: این نوع از بعد شخصیتی ما، در واقع چیزی است که واقعیت ندارد؛ اما ما می‌خواهیم به دیگر افراد نشان دهیم که چنین چیزی در وجودمان هست.
چگونه خودآگاهی فردی را افزایش دهیم؟
از آن جهت که خودآگاهی فردی یک مهارت است شما با تمرین و تلاش می‌توانید آن را افزایش دهید. تکنیک‌هایی که باعث افزایش این مهارت می‌شوند در زیر آمده‌اند:
1- برنامه‌های خود را در دفترچه‌ای یادداشت کنید
در این دفترچه در مورد اهداف خود بنویسید و مشخص کنید که چه اولویت‌هایی دارید. برنامه‌های خود را به‌گونه‌ای تنظیم کنید که رسیدن به اهداف برایتان سخت نباشد و گام به گام به آن‌ها نزدیک شوید. برای مثال می‌توانید با تقسیم کردن اهداف بزرگ به هدف‌های کوچک، کار را برای خود راحت‌تر کنید.
2- همان‌طور که هستید به خود نگاه کنید
تلاش کنید که به خود واقعیتان نگاه کنید. زمانی که خود را بی‌طرفانه و به‌صورت عینی ببینید در واقع در تلاش هستید که خودتان را همان‌طور که هستید، بپذیرید. با پذیرش این مسئله می‌توانید یاد بگیرید که چگونه برای بهبود شخصیت خود تلاش کنید.
3- درگیری‌های ذهنی خود را بنویسید
شما می‌توانید در یک دفترچه در مورد همه چیزهایی که ذهنتان را درگیر کرده است، بنویسید؛ زیرا نوشتن باعث می‌شود که ذهن شما از افکار مخرب آزاد شود و برای افکار بهتر آن را باز کنید. برای مثال می‌توانید در مورد شکست‌های خود یا موفقیت‌هایتان بنویسید. یا این‌که می‌توانید درباره کارهایی که آن‌ها را خیلی خوب انجام می‌دهید، یادداشت کنید.
یا حتی در مورد نحوه کمک کردن به دیگران، روش‌های مدیریت خود و بهبود آن، مسائل ارزشمند و خیلی چیزهای دیگر احساسات و نظرات خود را بیان کنید.
4- مراقبه کنید
می‌توانید با تمرکز روی نفس کشیدن خود مراقبه کنید و اجازه دهید هرچه در ذهن دارید از مقابل چشمان شما عبور کنند. حتی می‌توانید کمی از مراقبه خود را روی بهبود شخصیت خود و افکارتان، موانع زندگی و یا کارهایی که قصد انجام آن‌ها را دارید، اختصاص دهید. پیاده‌روی، عبادت کردن و یا انجام کارهای روزمره مانند ظرف شستن و تمیز کردن خانه می‌توانند نوعی مراقبه باشند و حال و هوای شما را دگرگون کنند.
5- انتقادات دیگران را بپذیرید
سعی کنید در محیط خانواده، در جمع دوستان خود و یا حتی در محیط کاری، شرایطی را پیاده‌سازی کنید که افراد بتوانند به‌راحتی به شما بازخورد بدهند و یا از رفتارهایتان انتقاد کنند. این کار می‌تواند تعیین کند که شما چه نقاط قوت و ضعفی دارید و خود اجتماعیتان را رشد خواهد داد.
6- خود انعکاسی داشته باشید
سعی کنید هر روز وقتی را برای خود انعکاسی اختصاص دهید. برای این کار لازم است صادقانه و از دید یک رهبر به خود نگاه کنید. در یک مکان آرام بنشینید و در مورد رفتار و احساسات درونیتان فکر کرده و در صورت نیاز آن‌ها را یادداشت کنید. این کار در روند موفقیت شما در افزایش خودآگاهی فردی بسیار موثر خواهد بود.
سخن آخر
خودآگاهی فردی مهارتی است که برای موفقیت در آن باید با افراد مطمئن مشورت کنید و از آن‌ها در این زمینه کمک بگیرید. استفاده از مشاوره فردی و مشاوره خانواده در کلینیک‌های معتبر می‌تواند در این مسیر بسیار مؤثر باشد. البته باید این نکته را در نظر داشته باشید که بخش بزرگی از موفقیت در این زمینه مستلزم تلاش و تمرین خودتان است. شما با انجام تمرین‌هایی که در این مقاله به آن‌ها اشاره کردیم، بعد از مدتی متوجه تغییر زندگی خود خواهید شد و حس بهتری نسبت به دنیا به دست می‌آورید.
