اختلال دو قطبی چیست؟ علائم و روش‌های درمان

اختلال دو قطبی که نام دیگر آن بیماری شیدایی است نوعی اختلال خلقی است که باعث ایجاد نوسانات بسیار شدید در خلق و خو می‌شود. طبق تحقیقات معمولا از هر 100 نفر 1 فرد به این بیماری دچار می‌شود. این اختلال در ابتدا به‌صورت بسیار خفیف نمایان شده و تشخیص آن کمی دشوار است. اما در صورت درمان نشدن می‌تواند مشکلات بسیار جدی و بزرگی برای فرد مبتلا به وجود آورد.

اختلال دو قطبی معمولا به‌صورت دوره‌ای رخ می‌دهد؛ یعنی ممکن است فرد حدود یک هفته دچار افسردگی یا سرخوشی بسیار شدید شده و بعد از آن وارد فاز دوم شخصیتی خود شود. معمولا در بین دوره‌های بیماری، فرد وارد دوره‌ی سالم زندگی می‌شود که می‌تواند حتی سال‌ها طول بکشد. در ادامه این مقاله همراه ما باشید تا این بیماری و روش‌های درمان آن را به‌طور کامل مورد بررسی قرار دهیم.

اختلال دو قطبی

همان‌طور که از نام این بیماری مشخص است فرد مبتلا به اختلال دو قطبی نوسانات خلقی بسیار شدیدی پیدا می‌کند به‌گونه‌ای که در یک دوره کاملا افسرده و گوشه گیر شده و در دوره بعد دچار سرخوشی و فاز شیدایی می‌شود. مدت زمان این دوره‌ها بستگی به شدت بیماری فرد دارد. به عنوان مثال ممکن است فرد مبتلا به بیماری شیدایی به مدت یک هفته دچار افسردگی یا سرخوشی شده و در بین دوره‌ها برای مدت طولانی وارد دوره‌ی سالم زندگی خود شود.

تشخیص این بیماری کار چندان ساده‌ای نیست زیرا نوسان در خلق و خوی همه افراد وجود دارد و به دلیل فراز و نشیب‌های زندگی هر کسی ممکن است در دوره‌ای آن را تجربه کند. به همین علت است که تشخیص اختلال دو قطبی برای همه امکان پذیر نیست و اکثر افراد می‌پندارند که این نوسانات یک امر طبیعی در زندگی هستند. همین طرز فکر باعث می‌شود تا فرد مبتلا بیماری خود را جدی نگرفته و در صدد درمان آن برنیاید. متأسفانه این بیماری در صورت درمان نشدن می‌تواند به‌قدری هولناک شود که فرد را دچار جنون کند.

علائم اختلال دو قطبی یا بیماری شیدایی

همان‌طور که گفته شد در این بیماری ممکن است فرد در دو حالت روحی کاملا متفاوت قرار گیرد که زمان آن‌ها با یکدیگر متفاوت است.در ادامه به بررسی علائم این دو دوره خواهیم پرداخت.

1. دوره مانیا یا سرخوشی

در این دوره فرد مبتلا به بیماری اختلال دو قطبی دچار سرخوشی خواهد شد. البته لزوما منظور از سرخوشی شادی بیش از حد نیست. این سرخوشی ممکن است با علائمی مانند پرخاشگری و پر تحرکی در فرد نمایان شود. در دوره مانیا فرد بیمار حداقل سه یا 4 تا از علائم زیر را خواهد داشت (البته تعداد این علائم به شدت بیماری فرد بستگی دارد):

• تحرک و انرژی بیش از اندازه

این یکی از علائمی ست که معمولا افراد مبتلا به اختلال دو قطبی در دوره مانیا آن را تجربه خواهند کرد. در این مواقع فرد می‌پندارد که می‌تواند از عهده چندین کار همزمان با هم برآید به همین دلیل کارها و پروژه‌های زیادی را متقبل می‌شود. اما متأسفانه با پیشرفته شدن این بیماری فرد به نوعی ناتوان شده و تمام کارهای خود را نیمه کاره رها می‌کند.

• سرخوشی

فرد بیمار در این دوره ممکن است دچار سرخوشی و شادی کاذب و بیش از حد شود.

• توان و میل جنسی بالا

در این دوره میل جنسی فرد بیمار بسیار بالا رفته و گاهی اوقات طالب برقراری رابطه‌های پرخطر است.

• پر چانگی

در این دوره، فرد مبتلا به بیماری اختلال دو قطبی بسیار پر حرف می‌شود؛ به‌گونه‌ای که چندین بار جمله‌های خود را تکرار خواهد کرد. همچنین ممکن است ریتم حرف زدن او بسیار تند شده و تن صدای او نیز بسیار بالاتر از حد معمول باشد.

• توهم

در دوره مانیا فرد بیمار ممکن است دچار توهم شود. به‌طوری که مدام صداهایی می‌شنود که افراد دیگر قادر به شنیدن آن‌ها نیستند.

• کم خوابی

در دوره مانیا افراد بیمار ممکن است میل بسیار کمی به خواب داشته باشند؛ چراکه انرژی آن‌ها در این دوره بسیار بالاست و دوست دارند که به طریقی آن را خالی کنند.

اگر دیگر نشانه‌های حضور در دوره مانیا می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

– ولخرجی

– پرخاشگری

– اعتماد به نفس بیش از حد

– میل به انجام کارهای پر خطر و پر ریسک

2. دوره افسردگی

یکی از قطب‌های این بیماری افسردگی است. در این بیماری ممکن است فرد برای مدت 2 تا 3 هفته دچار افسردگی شدید شود. افردی که دوران افسرگی این بیماری را سپری می‌کنند حداقل 5 یا 6 تا از علائم زیر را خواهند داشت:

– دیگر هیچ چیز برای‌شان سرگرم کننده نیست یا به عبارت دیگر هیچ چیز خوشحال‌شان نمی‌کند.

– فرد بیمار بسیار گوشه گیر شده و میل به برقراری رابطه با هیچکس را ندارد.

– معمولا افراد یا دچار بی خوابی می‌شوند یا زیادی می‌خوابند.

– در این دوره، فرد مبتلا ممکن است یا دچار بی اشتهایی شدید شده و وزنش به شدت کاهش یابد یا دچار اشتهای کاذب شده و افزایش وزن قابل توجهی پیدا کند.

– فرد به شدت احساس خستگی می‌کند و حوصله انجام کاری را ندارد.

– افراد اعتماد به نفس خود را به‌طور کامل از دست داده و همیشه خود را مسبب همه خطاها می‌دانند.

– توهم

– بی انرژی شدن

– افکار خودکشی

روش‌های درمان بیماری اختلال دو قطبی

قبل از شروع هر درمان دارویی یا روانشناختی باید توجه کنید که فرد مبتلا به این بیماری نیاز به مشاوره فردی دارد. این افراد بهتر است قبل از شدید و طولانی شدن مدت زمان بیماری به یک روانشناس یا روان درمانگر مراجعه کنند.

معمولا روانپزشکان برای درمان بیماری این افراد، داروهای تثبیت کننده خلق مانند لیتیم لاموتریژین، والپرات سدیم، کاربامازپین و… را تجویز می‌کنند. البته لازم به ذکر است که استفاده سرخود از این داروها ممکن است باعث تشدید بیماری یا به وجود آمدن مشکلات دیگر شود. زیرا هر کدام از این داروها برای فازهای مختلف اختلال دو قطبی تولید شده‌اند و روانپزشک بعد از تشخیص درصد بیماری شما و این‌که در چه دوره‌ای از این بیماری قرار دارید این داروها را تجویز خواهد کرد.

البته زمانی‌که این بیماران به پزشک مراجعه می‌کنند معمولا در ابتدا جلسه‌های روان درمان تحلیلی برای آن‌ها در نظر گرفته می‌شود. اگر با طی کردن این جلسات و مشاوره‌های فردی، بیماری شخص درمان نشد پزشک دارو تجویز خواهد کرد.

سعی کنید به محض مطلع شدن از اختلال سریعا به یک روانشناس یا روانپزشک مراجعه کنید زیرا اختلال دو قطبی بیماری قابل درمانی‌ست و لازم نیست که اصلا نگران باشید. حتی در برخی مواقع افرادی که مشکل آن‌ها بسیار شدید بوده است، به‌گونه‌ای که دیگر تمرکزی بر روی افکار، رفتار و عملکرد خود نداشته‌اند، با طی کردن جلسات روان درمانی بهبودی کامل یافته‌اند.

سخن پایانی

اختلال دو قطبی یا همان بیماری شیدایی نوعی اختلال خلقی است که باعث نوسانات شدید در خلق و خوی می‌شود. این نوسانات باعث می‌شوند تا فرد بیمار دیگری کنترلی بر روی افکار، رفتار و عملکرد خود نداشته باشد. افراد مبتلا به این اختلال معمولا دو فاز بیماری با نام‌های مانیا و افسردگی را تجربه می‌کنند. در دوره مانیا سرخوشی بر فرد غلبه می‌شود و دوره افسردگی ناراحتی‌های بسیار شدیدی را در او ایجاد می‌کند. روانشناسان معتقدند بهترین روش درمان این بیماری طی کردن جلسات روان درمانی و استفاده از داروهای تثبیت کننده خلق است.