حتما شما هم در اطرافیان خود شاهد افرادی بوده‌اید که یک شی، حیوان، موقعیت یا مکانی ترس شدید داشته باشند. مثلا افرادی که به هیچ عنوان حاضر به استفاده از هواپیما نیستند یا افرادی که از یک حیوان ترس شدیدی دارند به طوری که حتی تحمل دیدن عکس آن حیوان را هم ندارند. در سراسر دنیا افراد بسیاری هستند که با چنین مشکلاتی روبرو هستند و ممکن است کل زندگی آن‌ها تحت تاثیر چنین ترس‌ها و هراس‌هایی قرار گیرد. به چنین هراس‌هایی، فوبیا گفته می‌شود که شاید نام آن را شنیده باشید. در ادامه این مقاله با ما همراه باشید تا درباره فوبیا، علائم و همچنین روش‌های درمان فوبیا بیشتر بدانیم تا بتوانیم برای همیشه از آن رها شویم.
فوبیا چیست؟
فوبیا ترس بیش از اندازه یا واکنش غیر منطقی است که در هر فرد به گونه‌ای خود را نشان می‌دهد. شخصی که دچار فوبیا است سعی می‌کند از چیزی که می‌ترسد، دوری کند یا آن را با پریشانی و اضطراب زیاد تحمل خواهد کرد. فوبیا انواع و اقسام مختلفی دارد که برخی از آن‌ها بسیار خاص بوده و شاید تنها تعداد اندکی از افراد در سراسر دنیا به آن دچار باشند.
یا هراس زدگی
فوبیاهای کودکی معمولا تا سن ۵ تا ۹ سالگی دوام دارند و از بین خواهند رفت. اما فوبیاهای بدتر و شدید‌تر از سن بیست سالگی به بعد خود را نشان خواهند داد و ممکن است تا سال‌های طولانی همراه فرد باشند. در صورتی که برای فوبیا از درمان مناسبی استفاده نشود، ممکن است به یک اضطراب، افسردگی و ناراحتی برای فرد تبدیل شود. به صورت کلی فوبیا دارای علائم زیر است:
- علائم فوبیا عبارتند از:
احساس ناراحت کننده، ترس مداوم یا اضطراب که در شرایط، مکان یا ارتباط با جسم خاصی خود را نشان می‌دهد. - دوری و فرار فرد از موقعیت، جسم یا مکانی که به آن فوبیا دارد.
- علائمی مانند لرزش، تپش قلب، عرق کردن، تنگی نفس، سرگیجه، تهوع یا علائم دیگری از این دست که ناشی از استرس فرد است.
- احساس مرگ قریب‌الوقوع
- صحبت‌های بریده یا ناتوانی در صحبت‌کردن
انواع رایج‌ترین فوبیاها
در جهان فوبیاهای مختلفی وجود دارد که برخی از آن‌ها بسیار نادر هستند و شاید افراد انگشت شماری به آن دچار باشند ولی فوبیاهایی وجود دارند که افراد بسیاری به مبتلا هستند و به نوعی فوبیاهای رایج محسوب می‌شوند. در ادامه با برخی از این فوبیاها آشنا خواهید شد.
۱. فوبیای اجتماعی یا اختلال اضطراب اجتماعی
هراس یا فوبیای اجتماعی با نام «اختلال اضطراب اجتماعی» شناخته می‌شود و به نوعی ترس یا نگرانی بسیار شدید در موقعیت‌های اجتماعی گفته می‌شود و ممکن است انزوای فرد را به همراه داشته باشد. فوبیای اجتماعی گاهی در حدی است که فرد حتی برای انجام فعالیت‌های ساده‌ی اجتماعی، مانند خرید از فروشگاه یا پاسخ به تماس‌های تلفنی، دچار وحشت شدید کند.
۲. آگورا فوبیا یا هراس از مکان‌های باز
آگورافوبیا به معنای ترس از مکان‌ها و موقعیت‌هایی که نمی‌توان به‌راحتی از آن خارج شد. بسیاری از افرادی که دچار آگورافوبیا هستند، اگر در مکان عمومی و شلوغ قرار بگیرند، دچار حمله هراس قرار می‌گیرند. علائم این حمله، مانند علائم سکته قلبی بوده و فرد دچار تپش قلب شدید، تنگی نفس، لرزش بدن و دست، سیاهی چشم و ازدست‌رفتن هوشیاری خواهد شد.
۳. گلوسو فوبیا یا ترس از سخنرانی عمومی
در این نوع فوبیا فرد از قرارگرفتن در مقابل افراد مختلف یا صحبت برای آن‌ها بسیار وحشت خواهد داشت.
۴. کلاستروفوبیا یا ترس از محیط بسته
کلاستروفوبیا یا ترس از محیط بسته به ترس و وحشت از مکان‌های بسته و تنگ گفته می‌شود است که روی زندگی فرد تاثیرات بسیاری خواهد داشت. افراد مبتلا به این نوع فوبیا از رفتن به داخل آسانسور یا سوار شدن اتومبیل ترس دارند.
۵. آکرو فوبیا یا ترس از ارتفاع
افرادی که این نوع فوبیا مبتلا هستند از رفتن به کوه‌ها، پل‌ها و ساختمان‌های بلند هراس دارند و در مواجهه با ارتفاع دچار سرگیجه، تعریق و احساس ازدست‌رفتن هوشیاری خواهند شد.
۶. آویاتوفوبیا
افرادی که به آویاتو فوبیا مبتلا هستند از پرواز کردن با هر وسیله‌ای هراس داشته و از سوار شدن در این وسای خودداری می‌کنند.
روش‌های درمان فوبیا
برای درمان فوبیا از روش‌های مختلفی با توجه به شرایط فرد استفاده می‌شود که عبارتند از:
۱. رفتار درمانی شناختی
رفتار درمانی شناختی یکی از موثرترین و تثبیت‌شده‌ترین روش‌های درمان فوبیا است که از طریق روان درمانی انجام خواهد شد. در این روش درمانی، افراد را در محیطی کنترل‌شده در معرض منبع ترسشان قرار خواهند داد تا فرد بتواند با اضطراب‌های خود مواجهه شود و آن‌ها را کنترل کند. در این روش درمانی مشاوره فردی نقش بسزایی را برای فرد ایفا خواهد کرد.
۲. دارو درمانی
برای کاهش علائم فوبیا از داروهای ضدافسردگی و ضداضطراب استفاده می‌شود. به صورت کلی ترکیب روان‌درمانی و دارو درمانی برای درمان فوبیا بسیار موثر خواهد بود.
سخن آخر
فوبیا از مشکلات و بیماری‌های روانی محسوب می‌شود که با درمان و تشخیص صحیح می‌توان در بازه زمانی کوتاهی از آن رها شد و زندگی اجتماعی و فردی عادی مانند هر فرد دیگری را تجربه کرد. برای درمان این بیماری حتما باید از مشاوره با تجربه در این زمینه گرفت تا روش درمانی مناسبی انتخاب شود.
