اگر برایتان سوال ایجاد شده است که «اختلال خودبیمارانگاری چیست؟» باید گفت که اختلال خودبیمارانگاری یک نگرانی وسواسی و غیرمنطقی در مورد مبتلا شدن به یک بیماری است که به آن اضطراب بیماری گفته شده و اختلال هيپوکندريا نیز نامیده می‌شود. این وضعیت با تصور فرد از ابتلا به بیماری مشخص می‌شود. یا در موارد دیگر، برداشت نادرست یک فرد از علائم جزئی یا عادی بدن به عنوان علائم ابتلا به بیماری در نظر گرفته می‌شود. در نتیجه علی رغم اطمینان بخشی که توسط متخصصان مبنی بر اینکه آن‌ها بیماری ندارند؛ فرد فرض می‌کند که به بیماری مبتلا شده است.
تفاوت بین نگرانی برای سلامتی و ابتلا به اختلال خودبیمارانگاری چیست؟
اگر بدن شما علائم بیماری به خصوصی را به وضوح دارد، طبیعی است که نگران سلامتی خود و یا ابتلا به یک بیماری باشید. اختلال خودبیمارانگاری زمانی اتفاق می‌افتد که در صورت نبود علائم خاصی باور و تصور کنید که علائم یک بیماری شدید را دارید؛ در این شرایط ممکن است آن‌قدر نگران شوید که پریشانی و نگرانی شما غیرقابل‌کنترل باشد.
اگر نگران سلامتی خود هستید، کار منطقی این است که به پزشک خود مراجعه کنید؛ البته هنگام ابتلا به اختلال خودبیمارانگاری، حتی پس از منفی شدن نتایج آزمایش پزشکی و اینکه پزشکان به شما اطمینان می‌دهند که سالم هستید، در مورد علائم واقعی یا خیالی خود احساس ناراحتی شدیدی خواهید داشت. این وضعیت فراتر از نگرانی عادی برای سلامتی است و فرد در این شرایط، کیفیت زندگی‌اش کاهش پیدا می‌کند. از جمله موقعیت‌هایی که قادر به انجام دادن آن‌ها نخواهید بود می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- افت عملکرد در یک محیط حرفه‌ای یا دانشگاهی
- افت عملکرد روزانه
- عدم ایجاد و حفظ روابط معنادار
چه چیزی باعث ایجاد اضطراب بیماری در افراد می‌شود؟
متخصصان از دلایل دقیق ایجاد اختلال خودبیمارانگاری مطمئن نیستند، اما فکر می‌کنند عوامل زیر ممکن است در احتمال ابتلای فرد به این اختلال دخیل باشند:
- شما درک ضعیفی از احساسات، شرایط بدن و بیماری‌ها دارید؛ ممکن است فکر کنید هر تغییری در شرایط بدن شما به علت ابتلای شما به یک بیماری جدی است و این باعث می‌شود به دنبال شواهدی بگردید که تایید کند واقعا یک بیماری جدی دارید.
- یکی از اعضای خانواده شما بیش‌ازحد نگران سلامتی خود یا سلامتی شما است.
- شما تجربیات گذشته در مواجهه با یک بیماری جدی واقعی در دوران کودکی داشته‌اید؛ بنابراین به عنوان یک بزرگ‌سال، احساسات فیزیکی که تجربه می‌کنید برای شما ترسناک هستند.
اختلال خودبیمارانگاری یک اختلال شخصیت است که اغلب در اوایل یا اواسط بزرگ‌سالی رخ می‌دهد و می‌تواند با افزایش سن بدتر شود. برای افراد مسن، اختلال خودبیمارانگاری ممکن است بیشتر درباره ابتلا به بیماری‌هایی من‌جمله آلزایمر متمرکز شود. سایر افرادی که درخطر و ریسک ابتلا به اختلال خودبیمارانگاری هستند، عبارت‌اند از:
- تجربه یک رویداد یا موقعیت استرس‌زا در کودکی
- تشخیص احتمال یک بیماری جدی برای فرد که بعدا معلوم شود فرد مبتلا نبوده
- در کودکی مورد آزار قرار گرفتن
- داشتن یک بیماری جدی در دوران کودکی یا والدین مبتلابه بیماری شدید
- داشتن شخصیت نگران و مضطرب
- بررسی بیش از حد شرایط سلامتی خود در اینترنت
شیوه تشخیص ابتلا به اختلال خودبیمارانگاری چیست؟
افرادی که تاکنون با بیماری اختلال هیپوکندریا تشخیص داده‌شده‌اند شامل افراد زیر می‌شوند:
- افرادی که علائم اختلال خودبیمارانگاری دارند شامل افرادی هستند که فرد علائم فیزیکی خاصی ندارد، اما خود را بیمار می‌داند.
- اختلال، وجود مشکلات و علائم جسمی خفیف برای فرد به‌منزله وجود بیماری جدی است.
برای رسیدن به تشخیص علائم اختلال خودبیمارانگاری، پزشک شما یک معاینه فیزیکی برای رد سایر بیماری‌هایی که نگران آن هستید انجام می‌دهد. اگر سالم باشید، ممکن است پزشک شما را به یک متخصص روان‌پزشک ارجاع دهد. آن‌ها احتمالا از درمان‌های زیر برای تشخیص بیماری شما استفاده می‌کنند:
- انجام یک ارزیابی روان‌شناختی که شامل سؤالاتی در مورد علائم، موقعیت‌های استرس‌زا، سابقه بیماری خانوادگی، نگرانی‌ها و مسائلی است که بر زندگی شما تأثیر می‌گذارد.
- از شما می‌خواهد که یک خودارزیابی روان‌شناختی یا پرسشنامه را تکمیل کنید
- در مورد مصرف مواد مخدر، الکل یا موارد دیگر سوال پرسیده می‌شود
طبق انجمن روان‌پزشکی، تشخیص بیماری هیپوکندریا باوجود علائم اختلال خودبیمارانگاری که در ادامه آورده شده امکان‌پذیر است:
- مشغله فکری در صورت نداشتن یک بیماری جدی
- نداشتن علائم فیزیکی یا داشتن علائم بسیار خفیف
- مشغله فکری بیش از حد در مورد یک بیماری یا سابقه خانوادگی در مورد یک وضعیت پزشکی
انجام رفتارهای غیرمنطقی مرتبط با سلامتی، که ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- بارها و بارها انجام آزمایش‌های مختلف برای چک کردن وضعیت خود
- بررسی آنلاین درباره بیماری‌های مختلف و چک کردن آن‌ها با شرایط خود
- اجتناب از ملاقات با پزشک برای جلوگیری از تشخیص بیماری
تصور ابتلا به بیماری حداقل به مدت شش ماه (بیماری که نگران آن هستید ممکن است در این دوره تغییر کند.)
اختلال خودبیمارانگاری چگونه درمان می‌شود؟
هدف و تمرکز درمان‌های اختلال خودبیمارانگاری بر بهبود علائم و توانایی شما برای عملکرد در زندگی روزمره است. به طور معمول، درمان شامل روان درمانی است که گاهی اوقات داروها نیز به آن اضافه می‌شوند.
روان درمانی
رایج‌ترین درمان برای علائم اختلال خودبیمارانگاری و اختلال هیپوکندریا روان‌درمانی، به ویژه درمان رفتاری شناختی (CBT) است. CBT می‌تواند در درمان اضطراب سلامتی بسیار موثر باشد؛ زیرا مهارت‌هایی را به شما می‌آموزد که می‌تواند به شما در مدیریت این اختلال کمک کند. شما می‌توانید در CBT به‌صورت فردی یا گروهی شرکت کنید. برخی از مزایای CBT عبارت‌اند از:
- شناسایی نگرانی‌ها و باورهای اضطراب سلامتی شما
- یادگیری راه‌های دیگر برای نگاه کردن به افکار غیرمفید
- افزایش آگاهی شما نسبت به نگرانی‌هایتان
- واکنش متفاوت به احساسات خود
- یادگیری کنار آمدن بهتر با اضطراب و استرس
- اجتناب از معاینه بدن برای پیدا کردن علائم بیماری و اجتناب از جستجوی مکرر برای اطمینان از سلامت خود
- تقویت عملکرد خود در خانه، محل کار یا مدرسه، در محیط‌های اجتماعی و در روابط با دیگران
سایر روان‌درمانی‌ها نیز گاهی برای درمان اختلال خودبیمارانگاری استفاده می‌شوند. این درمان‌ها ممکن است شامل مدیریت استرس رفتاری و مواجهه درمانی باشند. اگر علائم شما شدید باشد، پزشک ممکن است علاوه بر سایر درمان‌ها، دارو نیز برایتان تجویز کند.
دارو
اگر اختلال خودبیمارانگاری شما تنها با روان‌درمانی بهبود یابد، این روش تمام چیزی است که برای درمان بیماری شما استفاده می‌شود. با این حال، برخی از افراد با روان‌درمانی بهبود نمی‌یابند. اگر این در مورد شما صدق می‌کند، پزشک ممکن است استفاده از داروها را به شما توصیه کند.
داروهای ضدافسردگی، مانند مهارکننده‌های انتخابی باز جذب سروتونین (SSRIs)، اغلب برای این بیماری استفاده می‌شوند. اگر علاوه بر اضطراب، اختلال خلقی یا اضطرابی دارید، داروهایی که برای درمان آن شرایط استفاده می‌شوند نیز ممکن است به درمان شما کمک کنند. از آنجایی که برخی از داروهای استفاده‌شده برای درمان اختلال هیپوکندریا با خطرات و عوارض جانبی جدی همراه هستند، مهم است که گزینه‌های درمانی خود را با پزشک خود به طور کامل بررسی کنید.
