ژنوفوبیا ترس از زنان نوعی فوبیاست که در آن شخص به شکلی بیمارگونه و غیرمنطقی از زنان می‌ترسد. به طور کلی فوبیا به ترس‌های غیرمنطقی و بسیار شدید نسبت به موقعیت یا چیز خاصی می‌گویند. ژنوفوبیا که می‌تواند هم بر زندگی مرد و هم زن تاثیر بگذارد، ترسی بسیار شدید و بدون منطق از زنان است که علت‌های مختلفی دارد.
در این مقاله به بررسی کامل ژنوفوبیا، علت و علائم بیماری و روش‌های درمان آن می‌پردازیم. ابتدا باید بفهمیم ژنوفوبیا یا ترس از زنان به طور کلی چیست؟
ژنوفوبیا چیست؟
ژنوفوبیا (Gynophobia) یا ترس از زنان همان‌طور که اشاره کردیم نوعی فوبیاست که در آن شخص از نزدیکی یا دیدن یک زن دچار ترس و اضطراب می‌شود. بعضی از فوبیاها مانند ژنوفوبیا ترس از محرکی بی‌خطر است؛ یعنی در حالت کلی، محرک چیز ترسناکی نیست بلکه آن شخص به خاطر دلایل مختلف، ترسی شدید نسبت به آن دارد.
این ترس و دوری از زنان، ارتباطی با خجالت یا زن‌ستیزی ندارد و در مواقعی به کار می‌رود که فردی به شدت از زنان می‌ترسد و با دیدن آن‌ها مضطرب می‌شود. ژنوفوبیا مزمن است و می‌تواند در زندگی اجتماعی، شغل و زندگی روزمره فرد مبتلا تاثیر بگذارد. در ادامه در رابطه با علت ژنوفوبیا صحبت خواهیم کرد.
علت ترس از زنان
ترس از زنان فوبیایی خاص است و مانند دیگر فوبیاهای خاص هنوز علت بروز آن به طور کامل مشخص نشده است. بر اساس تحقیقات، تاثیرات محیطی و تجربیات فرد بیش از هر چیز در این اختلال تاثیر می‌گذارند. بعضی از علل احتمالی ترس از زنان را به شکل خلاصه توضیح می‌دهیم:
- تجارب ناگوار قبلی در برخورد با زنان مانند تجاوز جنسی، سوءاستفاده ذهنی و جسمی، آزار فیزیکی یا جنسی و …
- ژنتیک
- محیط زندگی مانند رفتارهای آموخته شده از والدین
برخی از افراد مستعد ابتلا به ژنوفوبیا هستند؛ از جمله:
- کسانی که در نزدیکان خود، شخص مبتلا به اختلال اضطرابی دارند: در این شرایط فرد ممکن است از طریق ارث یا آموختگی رفتار، دچار آن اختلال شود.
- افرادی که نسبت به دیگران حساس‌تر و بدبین‌تر هستند
- احتمال ابتلای کودکان به فوبیاهای خاص بیشتر از بزرگسالان است.
علائم ژنوفوبیا
این اختلال در DSM-5 وجود ندارد و علائم و نشانه‌شناسی آن به شکل اختصاصی توضیح داده نشده است و براساس آن، ژنوفوبیا به عنوان یک بیماری به رسمیت شناخته نمی‌شود. بر اساس ملاک تشخیصی DSM-5 در مورد فوبیاها، می‌توانیم راهنمای تشخیصی ژنوفوبیا را به شکل زیر توضیح دهیم:
- ترس فوری و نگرانی بسیار شدید هنگام دیدن یا فکر کردن به زنان
- دوری کردن از موقعیت‌هایی که احتمال برخورد با زنان در آن وجود دارد
- تاثیر قابل توجه بر زندگی و فعالیت‌های روزمره
افرادی که دچار ژنوفوبیا یا ترس از زنان هستند، هنگام برخورد با زنان و فکر کردن به آن‌ها، ممکن است نشانه‌های زیر تجربه کنند:
- تنگی نفس
- افزایش ضربان قلب
- تعریق
- سرگیجه
- مشکلات تنفسی
- غش کردن
- سرگیجه
- ناراحتی معده
درمان ژنوفوبیا
با وجود این که هنوز درمان یا داروی خاصی برای ژنوفوبیا تایید نشده است؛ اما روش‌های درمانی مختلفی وجود دارند که می‌توانند به درمان افراد مبتلا به زن‌هراسی کمک کنند. مواجهه درمانی، درمان شناختی رفتاری و گاهی دارو درمانی از جمله این روش‌ها هستند.
مواجهه درمانی برای ژنوفوبیا
مواجهه درمانی قدم به قدم به مراجع کمک می‌کند تا آماده روبه‌رو شدن با زنان شود. در این روش درمانگر هر مرحله شخص را به میزان بیشتری با ترسش روبه‌رو می‌کند تا کم کم مقدار آن کم و در نهایت از بین برود. در هنگام استفاده از مواجهه درمانی، درمانگر با تکنیک‌های آرام‌سازی از مقدار اضطراب مراجع کم می‌کند.
برای مثال در جلسات اول درمان، درمانگر تصویر زنی را نشان می‌دهد، مرحله بعد صدای یک زن را پخش می‌کند و مراحل بعدی سراغ مواجهه حضوری اما کنترل شده می‌رود تا فرد کم کم آماده حضور در اجتماع و روبه‌رویی با زنان در واقعیت شود.
درمان شناختی رفتاری برای ژنوفوبیا (CBT)
درمان شناختی رفتاری یا CBT ترکیبی از مواجهه درمانی و تکنیک‌های درمانی است که به مراجع کمک می‌کند بتواند رفتار خود را در برابر محرک مورد نظر یعنی زنان تغییر دهد. این روش در نهایت به فرد می‌آموزد احساسات و رفتار خود را در هنگام نزدیکی یا فکر کردن به زنان تغییر دهد و با استفاده از تکنیک‌های آرام سازی، اضطراب خود را کنترل کند.
دارو درمانی برای ژنوفوبیا
دارو درمانی نسبت به دو روش قبل، کمتر استفاده می‌شود اما گاهی برای کم کردن میزان اضطراب و فشاری که فرد تحمل می‌کند، روش بسیار خوبی است. همچنین در مواقعی که شخص به شکل اورژانسی باید با زنان روبه‌رو شود «مانند مراجعه به دکتر زن»، می‌تواند از دارو استفاده کند.
سه نوع دارو در کنترل علائم فوبیا کاربرد زیادی دارند:
- داروهای ضد افسردگی
- بتابلاکرها
- آرام‌بخش‌ها
ژنوفوبیا چه عوارضی دارد؟
افراد مبتلا به فوبیا تلاش می‌کنند از موقعیت‌هایی که احتمال حضور محرک در آن بالاست، دوری کنند. حالا تصور کنید شخصی بخواهد از حضور در جاهایی که زنان هستند، پرهیز کند؛ این کار چقدر مشکل است؟ دوری از اجتماع به خاطر دوری از برخورد با زنان از قطعی‌ترین پیامدهای ترس از زنان است. ژنوفوبیا می‌تواند تاثیرات منفی بسیار زیادی بر زندگی فرد بگذارد از جمله:
- اختلالات خلقی
- انزواطلبی و گریز از اجتماع
- سوءمصرف مواد و خودکشی
- کاهش اعتماد به نفس
- تشدید اختلال اضطرابی و هراس
چه وقت باید به دکتر مراجعه کرد؟
اگر ژنوفوبیا باعث ایجاد اختلال در فعالیت‌های روزمره و اجتماعی شما شود، نیاز است که به مشاوری ماهر و متخصص در این زمینه مراجعه کنید.
به یاد داشته باشید که ژنوفوبیا یا ترس از زنان، درمان دارد و با کمک مشاور خوب می‌توانید اضطراب خود را مدیریت کنید و به اجتماع برگردید. اگر خودتان یا یکی از نزدیکانتان به این اختلال دچار شده، بهترین راه پذیرش بیماری و مراجعه به مشاور است.
