به‌روزرسانی
74 / 100
چگونه بفهمیم به افسردگی دچار شده‌ایم؟
آیا تابه‌حال به این موضوع فکر کرده‌اید که چه عاملی سبب به‌وجودآمدن افسردگی می‌شود؟ و یا چرا بعضی از افراد افسرده می‌شوند؛ ولی برخی دیگر نه؟ اگر یکی از نزدیکانتان به این عارضه مبتلا شده باشد احتمالاً این سؤال ذهن شما را نیز درگیر کرده است. افسردگی یک بیماری پیچیده است و هیچ روان‌شناس و درمانگری به طور دقیق نمی‌داند که انسان چگونه به آن دچار می‌شود. اما مطالعات نشان می‌دهند که عوامل گوناگونی می‌توانند شانس ابتلا به افسردگی را در افزایش دهند. به همین علت ما نیز قصد داریم امروز در این مقاله درباره این عوامل صحبت کنیم.
افسردگی چیست؟
اختلال افسردگی یک بیماری روحی شایع و جدی است که میتواند بر احساسات، طرز فکر و نحوه عملکرد افراد تأثیر منفی بگذارد. آمارها نشان می‌دهند به طور تقریبی حدود ۲۸۰ میلیون نفر در جهان از این بیماری رنج می‌برند. افسردگی با نوسانات اخلاقی رایج و یا واکنش‌های عاطفی سریع در برابر مسائل روزمره زندگی تفاوت دارد؛ به‌خصوص اگر نسبت به آن بی‌توجه بوده و بیماری تشدید شده باشد.
افسردگی میتواند به یک وضعیت خطرناک تبدیل شود و در روابط فردی و اجتماعی افراد در خانواده، محل تحصیل و محل کار اختلال ایجاد کند. هر ساله بیش از ۷۰ هزار نفر در سراسر جهان به علت خودکشی ناشی از افسردگی جان خود را از دست می‌دهند که بیشتر آن‌ها جوانان هستند.
علائم و نشانه های افسردگی
شما ممکن است در طول زندگی خود تنها یک بار افسردگی را تجربه کنید اما این بیماری معمولا چندین دوره خواهد داشت و درطول این دوره‌ها علائم مختلفی در افراد ظاهر می‌شوند. علائم افسردگی بسته به نوع آن میتواند از خفیف تا شدید متغیر باشند و به طور کلی عبارتند از:
- داشتن احساس غم، پوچی، نگرانی و ناامیدی
- طغیان خشم حتی بر سر مسائل کوچک
- خستگی و کمبود انرژی حتی در انجام کارهای کوچک
- خوردن زیاد یا کم که منجر به افزایش یا کاهش وزن زیاد می شود
- اختلالات خواب از جمله بی خوابی یا خواب زیاد
- لذت نبردن از چیزهایی که فرد قبلا با آن ها شاد می شد
- کند شدن افکار، گفتار یا حرکات بدن
- داشتن مشکل در تمرکز، تصمیم‌گیری یا به خاطر سپردن چیزها به ویژه در افراد مسن
- مشکلات جسمانی مانند سردرد، معده درد و کاهش میل جنسی
- داشتن احساس گناه و بی‌ارزشی نسبت به شکست‌های گذشته
- افکار مرگ و خودکشی یا اقدام به خودکشی به خصوص در نوجوانان و مردان مسن
اتفاقاتی که منجر به بروز افسردگی در ما می شوند
اغلب گفته می‌شود که افسردگی در اثر افزایش بیش از حد و یا کاهش ناگهانی مواد شیمیایی در مغز ایجاد می‌شود. اما تحقیقات نشان می‌دهند که افسردگی تنها ناشی از عدم تعادل شیمیایی در مغز نیست. تا به امروز متخصصین حوزه سلامت موفق نشده‌اند هیچ دلیل واحدی برای ابتلا به افسردگی اعلام کنند.
از این رو ایده‌های مختلفی درمورد علت افسردگی مطرح می‌شود. افسردگی میتواند در اثر عوامل گوناگونی رخ دهد که این عوامل در افراد مختلف متفاوت بوده و حتی ممکن است در برخی از افراد ترکیبی از چند علت افسردگی را در آن‌ها به وجود آورد. تعدادی از این عوامل عبارت‌اند از:
ژنتیک و وراثت
آمارها نشان داده است که اگر یکی از اعضای خانواده به افسردگی دچار باشد، احتمال بیشتری وجود دارد تا خواهران، برادران، فرزندان و یا حتی والدین این شخص نیز افسردگی را تجربه کنند. این نشان میدهد که حداقل یک پیوند ژنتیکی ناچیز با افسردگی وجود دارد. تعداد زیادی از ژن‌های ما در تعامل با یکدیگر هستند و احتمال دارد که در ایجاد انواع مختلف افسردگی در خانواده‌ها نقش داشته باشند. بااین‌حال تنها یک ژن خاص برای افسردگی شناسایی نشده است. این عارضه حتی میتواند به الگوپذیری افراد نیز ارتباط داشته باشد؛ زیرا به طور غریزی ما با بزرگ شدن در تلاش هستیم از رفتار اطرافیان خود تقلید کنیم.
رخ‌دادن یک تغییر مهم در زندگی
در موارد زیادی ممکن است که افسردگی در اثر یک رویداد ناخواسته که اغلب استرس‌زا نیز بوده، ایجاد شود. این رویدادها می‌توانند شامل طلاق، بازنشستگی و یا حتی اتفاقات خوبی مانند شغل جدید، فارغ‌التحصیلی و یا ازدواج باشند. تجربیات منفی خود به‌تنهایی باعث افسردگی نمی‌شوند؛ بلکه نحوة برخورد ما با آن‌ها نیز در ایجاد این عارضه تأثیر دارد. اگر در چنین موقعیت‌هایی از توانایی و روحیه بالا برای مقابله با احساسات خود برخوردار نباشید ممکن است در گذر زمان خلق و خوی ضعیف شما به افسردگی تبدیل شود. بیماری‌های روانی دیگر و یا طرد شدن از طرف خانواده و دوستان نیز میتواند خطر ابتلا به سندرم افسردگی را افزایش دهد.
بیماری‌های مزمن جسمی
زمانی که بیماری برای هفته‌ها و ماه‌ها در بدن باقی می‌ماند تبدیل به دردی مزمن خواهد شد. بیماری‌های مزمن علاوه بر ایجاد آسیب‌های جسمی، می‌توانند توانایی شما را در انجام فعالیت‌های روزمره و ارتباط برقرارکردن با دیگران کاهش دهند. بیماری‌های طولانی‌مدت مانند سرطان، بیماری‌های قلبی و عروقی، ایدز، دیابت و ام اس می‌توانند سبب نوسانات اخلاقی و افسردگی شوند.
این بیماری ممکن در اثر تیروئید کم‌کار و مشکلات هورمونی نیز در برخی افراد ظاهر شود. کم‌کاری تیروئید میتواند ناشی از وجود مشکلاتی در سیستم ایمنی بدن و یا صدمه به سر باشد که در اثر آن غده هیپوفیز نیز آسیب‌دیده و هورمون محرک تیروئید را ترشح خواهد کرد. در برخی موارد مشکلات مربوط به خواب، علائم چرخه قاعدگی و یائسگی و کاهش میل جنسی نیز ممکن است در ایجاد افسردگی نقش داشته باشد.
مصرف بعضی داروها
به نظر شما آیا امکان دارد که مصرف دارو در ایجاد افسردگی نقش داشته باشد؟ جواب این سؤال مثبت است. برخی از داروهایی که برای شرایط مختلف روحی و جسمی تجویزمی شوند ممکن است احساساتی مانند غم و اندوه را در افراد به وجود آورند. این احساسات با افسردگی در ارتباط هستند. داروها ممکن است برای درمان بیماری‌ها ضروری باشند و افسردگی به‌عنوان یکی از عارضه‌های جانبی آن‌ها در نظر گرفته می‌شود. این داروها با تغییر در مواد شیمیایی مغزی، در افراد سالمند تأثیرگذارتر هستند. داروهای ضدبارداری، داروهایی که برای درمان کلسترول خون، فشارخون، درمان معده، مورفین، کدئین و…در این دسته قرارمی گیرند.
رخداد حادثه‌های آسیب‌زا در دوران کودکی
تجربه‌های سختی که در دوران کودکی ممکن است تجربه کرده باشید میتواند شما را در معرض خطر ابتلا به افسردگی در بزرگسالی قرار دهد. این تجربه‌های دشوار مثل سوءاستفاده فیزیکی، جسمی، عاطفی، وضعیت خانوادگی ناپایدار و… بر عزت‌نفس کودک تأثیر می‌گذارند. همین باعث می‌شود تا فرد دائماً خود را مورد انتقاد قرار دهد و در بزرگسالی در برابر مسائل و مشکلات احساس ضعف داشته باشد و احتمال ابتلا به افسردگی در او بالاتر رود.
تجربه غم و اندوه فراوان
همة ما مطمئناً در شرایط سخت بارها احساساتی مانند غم و اندوه را تجربه کرده‌ایم و این واکنشی معمول و رایج است. اما در مواقعی مانند مرگ یکی از عزیزان این غم و اندوه میتواند باعث به‌وجودآمدن افسردگی شود. هرکس میتواند غم را تجربه کند؛ اما همه دچار افسردگی نخواهند شد. افسردگی با غم تفاوت زیادی دارد و شامل علائمی مانند احساس پوچی، کم ارزشی، افکار منفی در مورد آینده و یا حتی خودکشی است.
جنسیت
بررسی‌ها نشان میدهد که خطر ابتلا به افسردگی در زنان دوبرابر بیش تراز مردان است. زنان به دلیل تغییرات هورمونی که در دوره‌های مختلف زندگی خود تجربه میکنند؛ مانند بارداری و زایمان آسیب‌پذیرتر بوده‌اند که میتواند منجر به افسردگی شود.
الکل و مواد مخدر
افراد به علت مواجه با سختی‌های مختلف در زندگی به مصرف الکل و مواد مخدر روی می‌آورند تا به‌نوعی با این مشکلات مقابله کنند. مصرف این مواد شاید در ابتدا به آرامش و پرت‌شدن حواس شما کمک کند؛ اما بر اساس شواهدی که متخصصین نشان می‌دهند مصرف الکل و مواد مخدر دیگرمی تواند باعث ایجاد افسردگی به‌ویژه در نوجوانان شود.
سوالات متداول
1- چه نشانه های ظاهری به ما کمک میکنند تا متوجه افسردگی خود شویم؟
تغییر در روند خواب، کاهش انرژی، انجام رفتارهای خشونت آمیز کنترل نشده، تغییرات وزنی یا تغذیه، از دست علاقه به انجام فعالیت های روزمره
2- آیا میتوان افسردگی را به راحتی تشخیص داد؟
خیر. افسردگی یک روند تدریجی است و میتواند بر جنبه های مختلفی از زندگی فرد تاثیر بگذارد. بسیاری از افراد تصور میکنند که افسردگی به راحتی قابل تشخیص است و خود را به صورت یک غم و اندوه بی پایان نشان میدهد؛ این در حالی است که افسردگی میتواند سبک زندگی شما را به طور کامل عوض کند.
3- افسردگی چگونه بر مغز تاثیر می گذارد؟
بر اساس تحقیقات،کاهش فعالیت مغز در هیپوکامپ در بیماران افسرده دیده شده است. کاهش حجم ماده خاکستری و کاهش فعالیت عملکردی در هیپوکامپ سبب ایجاد احساسات منفی و ناتوانی در پردازش اطلاعات در بیماران افسرده می شود.
4- افسردگی در چه سنی شایع‌تر است؟
بر اساس آمارهای به دست آمده در سال 2019، 21 درصد از کسانی که هر گونه علائم افسردگی را تجربه کردند، بین 18 تا 29 سال داشتند. این آماردر میان تمام گروه های سنی بزرگسالان بیشترین میزانی است که تا به حال دیده شده است.
آیا تابه‌حال به این موضوع فکر کرده‌اید که چه عاملی سبب به‌وجودآمدن افسردگی می‌شود؟ و یا چرا بعضی از افراد افسرده می‌شوند؛ ولی برخی دیگر نه؟ اگر یکی از نزدیکانتان به این عارضه مبتلا شده باشد احتمالاً این سؤال ذهن شما را نیز درگیر کرده است. افسردگی یک بیماری پیچیده است و هیچ روان‌شناس و درمانگری به طور دقیق نمی‌داند که انسان چگونه به آن دچار می‌شود. اما مطالعات نشان می‌دهند که عوامل گوناگونی می‌توانند شانس ابتلا به افسردگی را در افزایش دهند. به همین علت ما نیز قصد داریم امروز در این مقاله درباره این عوامل صحبت کنیم.
افسردگی چیست؟
اختلال افسردگی یک بیماری روحی شایع و جدی است که میتواند بر احساسات، طرز فکر و نحوه عملکرد افراد تأثیر منفی بگذارد. آمارها نشان می‌دهند به طور تقریبی حدود ۲۸۰ میلیون نفر در جهان از این بیماری رنج می‌برند. افسردگی با نوسانات اخلاقی رایج و یا واکنش‌های عاطفی سریع در برابر مسائل روزمره زندگی تفاوت دارد؛ به‌خصوص اگر نسبت به آن بی‌توجه بوده و بیماری تشدید شده باشد.
افسردگی میتواند به یک وضعیت خطرناک تبدیل شود و در روابط فردی و اجتماعی افراد در خانواده، محل تحصیل و محل کار اختلال ایجاد کند. هر ساله بیش از ۷۰ هزار نفر در سراسر جهان به علت خودکشی ناشی از افسردگی جان خود را از دست می‌دهند که بیشتر آن‌ها جوانان هستند.
علائم و نشانه های افسردگی
شما ممکن است در طول زندگی خود تنها یک بار افسردگی را تجربه کنید اما این بیماری معمولا چندین دوره خواهد داشت و درطول این دوره‌ها علائم مختلفی در افراد ظاهر می‌شوند. علائم افسردگی بسته به نوع آن میتواند از خفیف تا شدید متغیر باشند و به طور کلی عبارتند از:
- داشتن احساس غم، پوچی، نگرانی و ناامیدی
- طغیان خشم حتی بر سر مسائل کوچک
- خستگی و کمبود انرژی حتی در انجام کارهای کوچک
- خوردن زیاد یا کم که منجر به افزایش یا کاهش وزن زیاد می شود
- اختلالات خواب از جمله بی خوابی یا خواب زیاد
- لذت نبردن از چیزهایی که فرد قبلا با آن ها شاد می شد
- کند شدن افکار، گفتار یا حرکات بدن
- داشتن مشکل در تمرکز، تصمیم‌گیری یا به خاطر سپردن چیزها به ویژه در افراد مسن
- مشکلات جسمانی مانند سردرد، معده درد و کاهش میل جنسی
- داشتن احساس گناه و بی‌ارزشی نسبت به شکست‌های گذشته
- افکار مرگ و خودکشی یا اقدام به خودکشی به خصوص در نوجوانان و مردان مسن
اتفاقاتی که منجر به بروز افسردگی در ما می شوند
اغلب گفته می‌شود که افسردگی در اثر افزایش بیش از حد و یا کاهش ناگهانی مواد شیمیایی در مغز ایجاد می‌شود. اما تحقیقات نشان می‌دهند که افسردگی تنها ناشی از عدم تعادل شیمیایی در مغز نیست. تا به امروز متخصصین حوزه سلامت موفق نشده‌اند هیچ دلیل واحدی برای ابتلا به افسردگی اعلام کنند.
از این رو ایده‌های مختلفی درمورد علت افسردگی مطرح می‌شود. افسردگی میتواند در اثر عوامل گوناگونی رخ دهد که این عوامل در افراد مختلف متفاوت بوده و حتی ممکن است در برخی از افراد ترکیبی از چند علت افسردگی را در آن‌ها به وجود آورد. تعدادی از این عوامل عبارت‌اند از:
ژنتیک و وراثت
آمارها نشان داده است که اگر یکی از اعضای خانواده به افسردگی دچار باشد، احتمال بیشتری وجود دارد تا خواهران، برادران، فرزندان و یا حتی والدین این شخص نیز افسردگی را تجربه کنند. این نشان میدهد که حداقل یک پیوند ژنتیکی ناچیز با افسردگی وجود دارد. تعداد زیادی از ژن‌های ما در تعامل با یکدیگر هستند و احتمال دارد که در ایجاد انواع مختلف افسردگی در خانواده‌ها نقش داشته باشند. بااین‌حال تنها یک ژن خاص برای افسردگی شناسایی نشده است. این عارضه حتی میتواند به الگوپذیری افراد نیز ارتباط داشته باشد؛ زیرا به طور غریزی ما با بزرگ شدن در تلاش هستیم از رفتار اطرافیان خود تقلید کنیم.
رخ‌دادن یک تغییر مهم در زندگی
در موارد زیادی ممکن است که افسردگی در اثر یک رویداد ناخواسته که اغلب استرس‌زا نیز بوده، ایجاد شود. این رویدادها می‌توانند شامل طلاق، بازنشستگی و یا حتی اتفاقات خوبی مانند شغل جدید، فارغ‌التحصیلی و یا ازدواج باشند. تجربیات منفی خود به‌تنهایی باعث افسردگی نمی‌شوند؛ بلکه نحوة برخورد ما با آن‌ها نیز در ایجاد این عارضه تأثیر دارد. اگر در چنین موقعیت‌هایی از توانایی و روحیه بالا برای مقابله با احساسات خود برخوردار نباشید ممکن است در گذر زمان خلق و خوی ضعیف شما به افسردگی تبدیل شود. بیماری‌های روانی دیگر و یا طرد شدن از طرف خانواده و دوستان نیز میتواند خطر ابتلا به سندرم افسردگی را افزایش دهد.
بیماری‌های مزمن جسمی
زمانی که بیماری برای هفته‌ها و ماه‌ها در بدن باقی می‌ماند تبدیل به دردی مزمن خواهد شد. بیماری‌های مزمن علاوه بر ایجاد آسیب‌های جسمی، می‌توانند توانایی شما را در انجام فعالیت‌های روزمره و ارتباط برقرارکردن با دیگران کاهش دهند. بیماری‌های طولانی‌مدت مانند سرطان، بیماری‌های قلبی و عروقی، ایدز، دیابت و ام اس می‌توانند سبب نوسانات اخلاقی و افسردگی شوند.
این بیماری ممکن در اثر تیروئید کم‌کار و مشکلات هورمونی نیز در برخی افراد ظاهر شود. کم‌کاری تیروئید میتواند ناشی از وجود مشکلاتی در سیستم ایمنی بدن و یا صدمه به سر باشد که در اثر آن غده هیپوفیز نیز آسیب‌دیده و هورمون محرک تیروئید را ترشح خواهد کرد. در برخی موارد مشکلات مربوط به خواب، علائم چرخه قاعدگی و یائسگی و کاهش میل جنسی نیز ممکن است در ایجاد افسردگی نقش داشته باشد.
مصرف بعضی داروها
به نظر شما آیا امکان دارد که مصرف دارو در ایجاد افسردگی نقش داشته باشد؟ جواب این سؤال مثبت است. برخی از داروهایی که برای شرایط مختلف روحی و جسمی تجویزمی شوند ممکن است احساساتی مانند غم و اندوه را در افراد به وجود آورند. این احساسات با افسردگی در ارتباط هستند. داروها ممکن است برای درمان بیماری‌ها ضروری باشند و افسردگی به‌عنوان یکی از عارضه‌های جانبی آن‌ها در نظر گرفته می‌شود. این داروها با تغییر در مواد شیمیایی مغزی، در افراد سالمند تأثیرگذارتر هستند. داروهای ضدبارداری، داروهایی که برای درمان کلسترول خون، فشارخون، درمان معده، مورفین، کدئین و…در این دسته قرارمی گیرند.
رخداد حادثه‌های آسیب‌زا در دوران کودکی
تجربه‌های سختی که در دوران کودکی ممکن است تجربه کرده باشید میتواند شما را در معرض خطر ابتلا به افسردگی در بزرگسالی قرار دهد. این تجربه‌های دشوار مثل سوءاستفاده فیزیکی، جسمی، عاطفی، وضعیت خانوادگی ناپایدار و… بر عزت‌نفس کودک تأثیر می‌گذارند. همین باعث می‌شود تا فرد دائماً خود را مورد انتقاد قرار دهد و در بزرگسالی در برابر مسائل و مشکلات احساس ضعف داشته باشد و احتمال ابتلا به افسردگی در او بالاتر رود.
تجربه غم و اندوه فراوان
همة ما مطمئناً در شرایط سخت بارها احساساتی مانند غم و اندوه را تجربه کرده‌ایم و این واکنشی معمول و رایج است. اما در مواقعی مانند مرگ یکی از عزیزان این غم و اندوه میتواند باعث به‌وجودآمدن افسردگی شود. هرکس میتواند غم را تجربه کند؛ اما همه دچار افسردگی نخواهند شد. افسردگی با غم تفاوت زیادی دارد و شامل علائمی مانند احساس پوچی، کم ارزشی، افکار منفی در مورد آینده و یا حتی خودکشی است.
جنسیت
بررسی‌ها نشان میدهد که خطر ابتلا به افسردگی در زنان دوبرابر بیش تراز مردان است. زنان به دلیل تغییرات هورمونی که در دوره‌های مختلف زندگی خود تجربه میکنند؛ مانند بارداری و زایمان آسیب‌پذیرتر بوده‌اند که میتواند منجر به افسردگی شود.
الکل و مواد مخدر
افراد به علت مواجه با سختی‌های مختلف در زندگی به مصرف الکل و مواد مخدر روی می‌آورند تا به‌نوعی با این مشکلات مقابله کنند. مصرف این مواد شاید در ابتدا به آرامش و پرت‌شدن حواس شما کمک کند؛ اما بر اساس شواهدی که متخصصین نشان می‌دهند مصرف الکل و مواد مخدر دیگرمی تواند باعث ایجاد افسردگی به‌ویژه در نوجوانان شود.
سوالات متداول
1- چه نشانه های ظاهری به ما کمک میکنند تا متوجه افسردگی خود شویم؟
تغییر در روند خواب، کاهش انرژی، انجام رفتارهای خشونت آمیز کنترل نشده، تغییرات وزنی یا تغذیه، از دست علاقه به انجام فعالیت های روزمره
2- آیا میتوان افسردگی را به راحتی تشخیص داد؟
خیر. افسردگی یک روند تدریجی است و میتواند بر جنبه های مختلفی از زندگی فرد تاثیر بگذارد. بسیاری از افراد تصور میکنند که افسردگی به راحتی قابل تشخیص است و خود را به صورت یک غم و اندوه بی پایان نشان میدهد؛ این در حالی است که افسردگی میتواند سبک زندگی شما را به طور کامل عوض کند.
3- افسردگی چگونه بر مغز تاثیر می گذارد؟
بر اساس تحقیقات،کاهش فعالیت مغز در هیپوکامپ در بیماران افسرده دیده شده است. کاهش حجم ماده خاکستری و کاهش فعالیت عملکردی در هیپوکامپ سبب ایجاد احساسات منفی و ناتوانی در پردازش اطلاعات در بیماران افسرده می شود.
4- افسردگی در چه سنی شایع‌تر است؟
بر اساس آمارهای به دست آمده در سال 2019، 21 درصد از کسانی که هر گونه علائم افسردگی را تجربه کردند، بین 18 تا 29 سال داشتند. این آماردر میان تمام گروه های سنی بزرگسالان بیشترین میزانی است که تا به حال دیده شده است.
