یکی از اختلالات شخصیت، اختلال شخصیت مرزی disorder (BPD) Borderline personality است. در این اختلال، شخص همواره روی لبه یک مرز راه می‌رود و هر لحظه ممکن است پایش بلغزد و به یک طرف مرز بیفتد. افراد دارای اختلال شخصیتی هیچ‌گاه رفتار و احساسات پایداری ندارند و رفتار آن‌ها مدام در حال تغییر است.
افراد دارای این اختلال علاوه بر این‌که خود را رنج می‌دهند باعث رنجش اطرافیانشان نیز می‌شوند. شناخت درست نشانه‌های این مشکل و اقدام به موقع برای حل آن می‌تواند کمک زیادی به کنترل بیماری بکند و جلوی بسیاری از مشکلات را بگیرد. بنابراین ما در این مقاله قصد داریم تا در مورد نشانه‌های این اختلال و روش‌های درمان آن توضیح دهیم.
منظور از اختلال شخصیت مرزی چیست؟
در اختلال شخصیت مرزی، فرد از بی‌ثباتی در همه جنبه‌های زندگی خود رنج می‌برد و نمی‌تواند همواره رفتار پایداری داشته باشد. افراد دارای این اختلال در یک لحظه بسیار خوشحال هستند، اما در لحظه‌ای دیگر به‌شدت افسرده و گوشه‌گیر می‌شوند. این چرخش رفتار و احساسات در این افراد به‌طور قابل‌توجهی مشاهده می‌شود و تقریبا همه اطرافیان متوجه آن خواهند شد. این اختلال باعث می‌شود تا فرد از تنها بودن هراس داشته باشد و بخواهد با هرکسی ارتباط اجتماعی برقرار کند. کسانی که از اختلال شخصیت مرزی رنج می‌برند در گروه افراد روان‌پریش قرار دارند.
چه عواملی باعث اختلال شخصیت مرزی می‌شود؟
محققان بر این باورند که اختلال شخصیت مرزی می‌تواند به تجاربی که انسان در کودکی داشته است، ربط داشته باشد. همچنین عوامل ژنتیکی و برخی بیماری‌های مغزی باعث بروز این بیماری می‌شوند؛ بنابراین ممکن است فرد دچار این اختلال در سه سال اول زندگی خود شاهد اتفاقاتی باشد یا دچار احساساتی شود که باعث می‌شود ما در سال‌های بعد شاهد رفتار بی‌ثبات او باشیم. تعدادی از این اتفاقات و شرایط در زیر معرفی شده‌اند:
1- طرد شدن کودک
2- والدینی که به‌شدت دچار اختلاف‌نظر و درگیری هستند.
3- ثبات نداشتن مادر کودک در اثر عوامل مختلف
4- نداشتن دلبستگی امن در سال‌های اول زندگی
5- بی‌توجه بودن نسبت به احساسات کودکان
6- طلاق والدین
7- تنبیه کردن کودک با شیوه‌های نامتعارف
کسانی که دچار اختلال شخصیت مرزی هستند چه نشانه‌هایی دارند؟
افرادی که اختلال شخصیت مرزی دارند دارای نشانه‌هایی هستند که ما از روی آن‌ها می‌توانیم به اختلالشان پی ببریم. این علائم در ادامه آورده شده‌اند:
1- رفتارهای پرخطر دارند
این افراد به دلیل تصوراتی که از خود دارند، رفتارهای پرخطری مانند رانندگی کردن‌های پرخطر، خوردن بیش از حد غذا، روابط جنسی نادرست و پول خرج کردن‌های بیش از حد را از خود نشان می‌دهند.
2- از مواد مخدر و مشروبات الکلی بی‌رویه استفاده می‌کنند
اغلب این افراد برای این که ذهن خود را آرام کنند و از آنچه که هستند فاصله بگیرند به سراغ مشروبات الکلی و مواد مخدر می‌روند.
3- به خود آسیب می‌رسانند
فرد دارای اختلال شخصیت مرزی می‌تواند به فکر خودکشی خود بیفتد و یا به نقاط مختلف بدن خود با روش‌های خطرناک آسیب بزند. در صورت بروز این مشکل فرد حتماً باید تحت مشاوره فردی قرار بگیرد و درمان شود.
4- به‌طور غیرقابل‌کنترل عصبانی می‌شوند
اگر شرایطی پیش بیاید که فرد روی آن کنترل نداشته باشد، به‌شدت عصبانی می‌شود و خشم او غیرقابل‌کنترل است.
5- دارای روابط متزلزل هستند
این افراد با خانواده، دوستان و آشنایان خود روابط ناپایداری دارند. برای مثال می‌توانند به یک فرد به‌شدت علاقه پیدا کنند، اما ناگهان از او متنفر شوند. حتی جدایی از آن شخص برای آن‌ها دردناک است و ممکن است بعد از پایان رابطه به‌شدت منزوی شوند.
6- احساس پوچی دارند
افراد دارای این اختلال می‌توانند احساس پوچی و بی‌ارزشی داشته باشند که در بعضی مواقع یا زمان وقوع ناکامی‌ها شدیدتر می‌شود.
7- از تنها شدن می‌ترسند
در این اشخاص حتی تصور تنها ماندن می‌تواند بسیار زجرآور باشد و آن‌ها را خشمگین و عصبانی کند. این ترس مشکلات جدی را برای خانواده آن‌ها ایجاد می‌کند.
چگونه اختلال شخصیت مرزی درمان می‌شود؟
یکی از بهترین راه‌های درمان برای اشخاصی که اختلال شخصیت مرزی دارند این است که مشاوره فردی و یا گروهی بگیرند و به سراغ افراد متخصص در این زمینه بروند. گاهی اوقات استفاده از برخی داروها می‌تواند این اشخاص را تا حدی درمان کند. در این موارد از داروهایی مانند تثبیت‌کننده رفتار، ضدافسردگی و ضد جنون استفاده می‌شود. در بعضی موارد باید ترکیب دارودرمانی و روان‌درمانی را برای این افراد به کار برد. از دیگر روش‌های کمک‌کننده به افراد مبتلا به این اختلال می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
1- تلاش کند که احساسات خود را با گوش دادن به موسیقی یا نقاشی و نوشتن نشان دهد.
2- کارهای آرامش‌بخش مانند مدیتیشن و یوگا انجام دهد.
3- برای خود اهدافی قابل‌دسترس تعیین کند.
4- کارهای خود را طبق یک برنامه منظم پیش ببرد.
5- روزانه زمانی را برای ورزش کردن اختصاص دهد.
6- سعی کند همواره با یک شخص حمایت‌کننده در تماس باشد.
سخن آخر
اشخاصی که دارای ثبات رفتاری و احساسی نیستند و رفتارهای به‌شدت ناپایداری از خود نشان می‌دهند، از اختلال شخصیت مرزی رنج می‌برند. این اختلال مانع از این می‌شود که افراد درست تصمیم بگیرند و روابط خانوادگی و اجتماعی درستی داشته باشند. حتی در برخی موارد که این اختلال شدت بگیرد به خود یا اطرافیان آسیب می‌رسانند. در اینجاست که باید به فکر چاره افتاد، زیرا این افراد حتی باعث اضطراب و افسردگی نزدیکان خود نیز می‌شوند. انجام مشاوره‌های تخصصی برای این افراد بسیار اهمیت دارد. علاوه بر این ما در این مقاله تعدادی از روش‌های کاربردی در درمان این افراد را معرفی کردیم.
