در دنیای امروز بسیاری از افراد به ویژه زنان و دختران جوان با تأثیرپذیری از دنیای مجازی خواهان اندامی لاغر و متناسب هستند. بیشتر این افراد برای رسیدن به اندام دلخواه خود از رژیم‌های غذایی سخت استفاده می‌کنند؛ اما این محدود کردن بیش از اندازه مصرف غذا می‌تواند تبدیل به اختلال آنورکسیا نروزا شود. این عارضه را می‌توان یک اختلال شخصیت نیز دانست که مشکلات زیادی را برای سلامت افراد به وجود می آورد.
از این رو در این مقاله ما قصد داریم با بررسی این اختلال و علائم و روش‌های درمانی آن به تشخیص هرچه زودتر بیماری و در نتیجه بهبود بیماران کمک کنیم. پس این مطلب را از دست ندهید.
اختلال آنورکسیا نروزا چیست؟
آنورکسیا Anorexia که به طور رسمی با عنوان بی اشتهایی عصبی شناخته می‌شود یک اختلال در غذا خوردن است. اصطلاح علمی آنورکسیا در لغت به معنای “از دست دادن اشتها”است؛ اما این تعریف را نمی‌توان معنای درستی دانست. افرادی که به اختلال آنورکسیا نروزا مبتلا هستند گرسنه می‌شوند؛ اما ترس شدیدی از چاق شدن دارند و حتی زمانی که بسیار لاغرند خود را چاق می‌بینند.همین سبب می‌شود تا برای لاغرشدن بیش از اندازه ورزش کرده و از غذاهای بسیار کم‌کالری در رژیم غذایی خود استفاده کنند.
آن‌ها در نهایت وزن خود را کاهش می‌دهند؛ اما این وزن مناسب با سن، قد و سلامت کلی بدنشان نیست. اختلال آنورکسیا نروزا یک بیماری جسمی است که نیاز به درمان دارد. بعضی افراد به این بیماری توجه نمی‌کنند. اما باید بدانید که کاهش وزن شدید می‌تواند زمینه را برای بیماری‌های سلامتی خطرناک و یا حتی مرگ ایجاد کند. بی اشتهایی عصبی در زنان بسیار شایع‌تر از مردان بوده و اغلب در دوره نوجوانی ظاهرمی شود.بر اساس آمارها در هر ده سال به تعداد زنان جوانی مبتلا به بی اشتهایی عصبی در گروه سنی ۱۵ تا ۱۹ سال افزوده می‌شود.
علائم اختلال آنورکسیا نروزا
آنورکسیا نروزا یک بیماری عصبی است که اولین نشانة آن کاهش وزن قابل‌توجهی است. کمبود ویتامین‌ها و سایر مواد مغذی ممکن است منجر به علائم و نشانه‌های دیگری در بدن شود که شامل نشانه‌های جسمی و رفتاری هستند.
علائم جسمی
- خستگی، بی‌حالی و یا فرسودگی
- فشارخون پایین
- سبکی سر و سرگیجه
- دمای پایین بدن و یا سرد بودن دست‌ها و پاها
- نفخ و سایر مشکلات مربوط به معده
- پوست خشک
- موها نازک شده و می‌شکنند یا می‌ریزند
- دست و پای متورم
- ایجاد اختلال در چرخه قاعدگی
- بی‌خوابی
- افزایش خطر شکستگی استخوان‌ها
- ناخن‌های شکننده
- یبوست و درد شکم
- کبود شدن انگشتان دست
- ریتم قلبی نامنظم و غیرطبیعی
- افزایش موهای پرزی صورت و بدن
- در افرادی که به طور مکرر استفراغ دارند بوی بددهان و پوسیدگی دندان‌ها نیز شایع است.
علائم رفتاری و عاطفی
- نشان دادن نگرانی بیش از اندازه در باره وزن، اندازه بدن، رژیم غذایی، کالری غذا، ورزش زیاد، استفراغ و …
- صحبت کردن در مورد چاقی
- انکار گرسنگی و خودداری از خوردن إذا
- آشپزی برای دیگران بدون این که خود غذا بخورد
- این اشخاص ممکن است هنگام غذاخوردن احساس گناه داشته باشند
- کناره‌گیری از گروه دوستان و نداشتن تعامل اجتماعی که خود از نشانه‌های افسردگی است
- بعضی افراد از این بی اشتهایی خود برای مقابله با عزت نفس پایین، استرس و اضطراب استفاده کرده و با محدودکردن غذا احساس کنترل بر زندگی را دارند.
- خوردن فقط چند غذای خاص و ایمن که معمولاً غذاهای کم‌چربی و کالری هستند.
- تمایل نداشتن به خوردن غذا در جمع
- دروغ گفتن در مورد اینکه چقدر إذا خورده است
- ترس از چاقی که ممکن است شامل وزن‌کردن مکرر باشد
- بررسی مداوم خود در آینه
- پوشاندن خود در لایه‌های لباس
- کم شدن علاقه شخص به رابطه جنسی
روش‌های درمان اختلال آنورکسیا نروزا
اولین قدم در درمان این اختلال عصبی پذیرش و درک این موضوع است که فرد بیمار بوده و به درمان احتیاج دارد. متأسفانه آمارها نشان می‌دهد که بسیاری از مبتلایان به بی اشتهایی عصبی باور ندارند که مشکل دارند و این خود درمان را سخت‌تر می‌کند. هدف اصلی در درمان اختلال آنورکسیا نروزا بازگرداندن بدن به وزن طبیعی خود و ایجاد عادات غذایی مناسب و مفید است.
در این درمان معمولاً گروهی از متخصصان به شخص بیمار کمک می‌کنند تا بر چالش‌های فیزیکی، عاطفی، اجتماعی و روانی که درنتیجه بیماری با آن‌ها روبه‌رو شده است، غلبه کند. این درمان‌ها عبارت‌اند از:
متخصص تغذیه
یک مشاوره تغذیه می‌تواند به شما کمک کند تا طریقة انتخاب غذای سالم و مناسب با بدن خود را بیاموزید. او همچنین در بازگشت افراد به وزن سالم خود نیز نقش مهمی را ایفا می‌کند.
درمان روان‌شناختی
استفاده از این نوع درمان برای اختلال آنورکسیا نروزا بسیار شایع است. مقصود از این درمان کمک به فرد در جهت پیداکردن راه‌های جدید برای کنترل تفکر، رفتارهای ناسالم و مدیریت استرس است. در نهایت پس از درمان شخص می‌آموزد که چگونه با احساسات قوی خود کنار آمده و یک عزت‌نفس سالم و درست را برای خود به وجود آورد.
خانواده‌درمانی
اعضای خانواده تأثیر بسیار زیادی در نگه‌داشتن یک نفر در مسیر تغذیه درست و سبک زندگی سالم ایفا می‌کنند. خانواده‌درمانی همچنین در حل تعارضات درون خانواده نیز نقش دارد. این عامل خود به‌تنهایی می‌تواند سبب حمایت اعضای خانواده از هم شده و به فرد بیمار کمک کند تا با اختلال بی اشتهایی عصبی خود راحت‌تر کنار بیاید.
دارودرمانی
تا به امروز دانشمندان هیچ دارویی را که به‌طورقطع و یقین در درمان اختلال آنورکسیا نروزا مؤثر باشد پیدا نکرده‌اند. داروهای ضدافسردگی ممکن است جهت مقابله با اضطراب و افسردگی که در افراد مبتلا به این بیماری رایج است تجویز شوند. احتمالاً مصرف این داروها به شما احساس بهتری می‌دهد؛ اما متأسفانه باید بگوییم که آن‌ها میل به کاهش وزن را کم‌تر نخواهند کرد.
بستری شدن در بیمارستان
بسته به این که کاهش وزن فرد تا چه حد شدید است ممکن است از او بخواهند برای ادامه درمان اثرات کم‌اشتهایی عصبی چند روزی را در بیمارستان بستری باشد. اگر وزن شما خیلی کم باشد و یا اگر دچار کم‌آبی شده باشید بدنتان توانایی پذیرش آب و غذا را نخواهد داشت؛ بنابراین در بیمارستان برای شما لوله تغذیه و یا مایعات وریدی قرار می‌دهند.
سؤالات متداول
1- اختلال آنورکسیا نروزا چگونه به مغز آسیب می‌رساند؟
بخش‌هایی از مغز در طی بیماری دچار تغییرات ساختاری و فعالیت غیرطبیعی می‌شوند. کاهش ضربان قلب که می‌تواند مغز را از اکسیژن محروم کند. شرایط مرتبط با اعصاب از جمله تشنج، اختلال در تفکر و … نیز می‌توانند دراز این نوع آسیب‌ها باشند.
2- علل ژنتیکی مؤثر در ایجاد بی اشتهایی عصبی چیست؟
عوامل خطرناک ژنتیکی که می‌توانند اختلال آنورکسیا نروزا را به وجود آورند عبارت‌اند از:
ابتلای یکی از اعضای خانواده به اختلال خوردن و همچنین داشتن یک عضو با بیماری دیابت نوع 1
3- شاخص توده بدنی ۵/۱۷بی اشتهایی عصبی محسوب می‌شود؟
فردی با شاخص توده بدنی در محدوده ۵/۱۷تا ۱۵ به بی اشتهایی عصبی خفیف تا متوسط مبتلاست.
