استرس بر سلامت شما تأثیر میگذارد، حتی اگر شما متوجه آن نباشید. ممکن است فکر کنید یک بیماری به خصوص مقصر آن سردرد آزاردهنده، بیخوابی مکرر یا کاهش بهرهوری شما در محل کار است؛ اما استرس ممکن است درواقع علت آن باشد. از این رو به بررسی تاثیر مخرب استرس بر بدن و نشانههای استرس میپردازیم تا با آن آشنا شوید و بتوانید بهتر آن را کنترل کنید.
اثرات رایج استرس
درواقع، علاوه بر تاثیر مخرب استرس بر بدن، استرس میتواند بر افکار، احساسات و رفتار شما تأثیر بگذارد. توانایی تشخیص علائم رایج استرس میتواند به شما در مدیریت آنها نیز کمک کند. استرسی که کنترل نشده باشد میتواند به افزایش علائم بسیاری از مشکلات سلامتی مانند فشارخون بالا، بیماری قلبی، چاقی و دیابت کمک کند.
تاثیر مخرب استرس بر بدن
بسیاری از ما حداقل داشتن کمی استرس را تجربه کردهایم. لازم به ذکر است که تجربه کردن مقداری استرس طبیعی و حتی برای ما مفید است. از نظر فیزیکی، استرس مغز شما را هوشیارتر نگه میدارد که این موضوع میتواند عملکرد شما را بهبود بخشد. ازنظر ذهنی، استرس به محافظت از شما کمک میکند تا واکنشهای خوبی را در موقعیتهای خطرناک از خود نشان دهید.
درحالیکه تجربه مقدار کم استرس کمککننده است، وقتی این استرس بهطور متناوب تکرار میشود، دیگر یک مزیت نیست و به تهدیدی برای سلامت جسمی، روانی و عاطفی شما تبدیل میشود. به گفته NCBI، استرس فیزیولوژیکی میتواند باعث افزایش ضربان قلب و نیاز به اکسیژن بیشتر شود، درنتیجه عروق قلب را منقبض میکند و خطر حمله قلبی را افزایش میدهد.
استرس همچنین بر آمادگی ذهنی، حافظه، تواناییهای یادگیری و سیستم گوارشی و ایمنی شما تأثیر میگذارد که در این شرایط باید به درمان استرس روی آورد. دلایل مختلفی برای ایجاد نشانههای استرس وجود دارند و هر فردی عوامل استرسزای متفاوتی را تجربه میکند و به آنها واکنش میدهد. نکته کلیدی، درک علل، محرکهای استرس و یادگیری راهبردهای مقابلهای برای کاهش یا حذف آنها قبل از تبدیلشدن به یک مشکل است.
علائم و نشانههای استرس
علائم و نشانههای استرس به روشهای مختلفی بیان میشوند و بر بدن، خلقوخو و رفتار شما تأثیر میگذارند. از آنجایی که استرس بر بدن شما تأثیر میگذارد؛ تاثیر مخرب استرس بر بدن و نشانههای آن میتوانند بهصورت زیر ظاهر شوند:
- سردرد
- درد قفسه سینه
- خستگی
- تنش یا درد عضلانی
- مشکلات خواب
- ناراحتی معده
- ایجاد مشکلات قبل از زایمان برای مادر و نوزاد
تاثیر مخرب استرس بر خلق و خو
استرس بر خلق و خوی شما تأثیر میگذارد؛ درواقع خلق و خو بهشدت تحت تأثیر استرس قرار میگیرد و میتواند با موارد زیر نشان داده شود:
- تحریکپذیری
- نوسانات خلقی
- افسردگی و اندوه
- کمبود انگیزه
- عدم تمرکز
- کاهش میل جنسی
- بیقراری
- اضطراب
تاثیر مخرب استرس بر رفتار
هنگامیکه استرس بر سلامت جسمی و روانی شما تأثیر میگذارد، میتواند منجر به رفتارهای ناسالم شود که در ادامه فهرستی از این رفتارها را ارائه میدهیم:
- پرخوری
- کم خوری
- طغیان خشم و آزار عاطفی
- ورزش کمتر
- کنارهگیری اجتماعی
- سوءمصرف مواد مخدر و الکل
- کاهش بهداشت فردی
- عادات عصبی مانند جویدن ناخن و کندن پوست لب
مقابله با علائم و تاثیر مخرب استرس بر بدن
وقتی احساس میکنید استرس دارید، بهتر است برای جلوگیری از تاثیر مخرب استرس بر بدن رویکردها و راهبردهای مقابلهای برای کاهش علائم استرس را یاد بگیرید. نشان داده شده است که تمرینات تنفسی، یوگا و مدیتیشن همگی استرس را کاهش میدهند. یک روانشناس یا مشاور، منبع بسیار خوبی است که به شما کمک میکند تا دلایل اصلی استرس خود را کشف کنید و به طور ایمن و مؤثر آن را مدیریت کنید.
مدیریت استرس و کاهش تاثیر مخرب استرس بر بدن
اگر علائم استرس را دارید، انجام اقدامات مختلف برای مدیریت استرس میتواند فواید زیادی برای سلامتی شما داشته باشد و پروسه درمان استرس شمارا تسریع بخشد. از استراتژیهای مختلف مدیریت استرس میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- انجام فعالیت بدنی منظم
- تمرین تکنیکهای آرامشبخش مانند تنفس عمیق، مدیتیشن، یوگا، تای چی یا ماساژ
- گذراندن وقت با خانواده و دوستان
- وقت گذاشتن برای سرگرمیها، مانند خواندن کتاب یا گوش دادن به موسیقی
سعی کنید راههای فعالی برای مدیریت استرس خود بیابید. راههای غیرفعال مدیریت استرس، مانند تماشای تلویزیون، گشتوگذار در اینترنت یا انجام بازیهای ویدیویی ممکن است آرامشبخش به نظر برسند؛ اما در درازمدت استرس شما را افزایش میدهند. برای کنترل بهتر مطمئن شوید که به اندازه کافی بخوابید و یک رژیم غذایی سالم و متعادل داشته باشید. از مصرف تنباکو، کافئین و الکل زیاد نیز غیرقانونی خودداری کنید.
از بین بردن علل استرس
به گفته انجمن روانشناسی 35 درصد افراد گزارش میدهند که سطح قابلتوجهی از پریشانی را بهطور روزانه در زندگی خود تجربه میکنند. با این همه استرس روزانه از همیشه مهمتر است که تاثیر مخرب استرس بر بدن را بدانیم، سعی کنیم علل آن را شناسایی کنیم و این عوامل را از زندگی خود کاهش دهیم یا حذف کنیم. برخی از شایعترین علل استرس عبارتاند از:
- بیماری مزمن
- مشکلات رابطهای
- مرگ یکی از عزیزان
- از دست دادن شغل
- فشارهای ناشی از کار
- فشارهای مدرسه
- مشکلات مالی
- حوادث تروماتیک
مهم است به یاد داشته باشید که استرس یک واکنش فردی به موقعیتها و رویدادهای خاص است. آنچه برای یک فرد، استرسزا است ممکن است برای دیگری استرسزا نباشد؛ نحوه برخورد ما نیز از فردی به فرد دیگر متفاوت است. وقتی در مورد استرس صحبت میشود، سلامت و تندرستی هم مردان و هم زنان مطرح است. مادران باردار که از استرس رنج میبرند باید با پزشک عمومی خود در مورد مدیریت استرس در دوران بارداری صحبت کنند. به یاد داشته باشید، استرس چیزی نیست که شما بهتنهایی با آن کنار بیایید.
چه زمانی باید به دیدن پزشک رفت؟
اگر اقداماتی برای کنترل استرس خود انجام دادهاید، اما علائم شما هنوز ادامه دارند و یا تاثیر مخرب استرس بر بدن شما باعث شده بیماریهای مختلفی را تجربه کنید، بهتر است هر چه زودتر به پزشک مراجعه کنید. ارائهدهنده مراقبتهای بهداشتی شما ممکن است بخواهد علل بالقوه دیگری را بررسی کند یا مراجعه به یک روانپزشک را به شما پیشنهاد دهند که این کار میتواند به شما در شناسایی منابع استرس و یادگیری ابزارهای مقابلهای جدید با استرس کمک کند.
همچنین اگر دردی در قفسه سینه دارید، به خصوص اگر تنگی نفس، درد فک یا کمر، درد در شانه و بازو، عرق کردن، سرگیجه یا حالت تهوع نیز دارید، فورا کمک اورژانسی دریافت کنید. اینها ممکن است علائم هشداردهنده حمله قلبی باشند و فقط علائم استرس نباشند.