اختلال بیش فعالی یکی از شایع‌ترین اختلالات روانپزشکی است که معمولا در کودکان رخ می‌دهد. طبق تحقیقات پسران نسبت به دختران بیشتر در معرض ابتلا به این اختلال هستند. بیش فعالی می‌تواند به دلایل مختلفی در کودکان ظهور کند؛ اما اصلی‌ترین دلیل آن ژنتیک است.
کودکانی که والدینشان دچار اختلال بیش فعالی یا مشکلات دیگری نظیر افسردگی، اضطراب و … هستند بیشتر دچار این تنش می‌شوند. این اختلال علائم خاص خود را دارد که والدین در صورت مشاهده هر کدام از آن‌ها در رفتار فرزند خود باید سریعا در صدد برطرف کردن این مشکل برآیند. در ادامه همراه ما باشید تا علائم اختلال بیش فعالی و روش‌های درمان آن را با هم بررسی کنیم.
علائم اختلال بیش فعالی در کودکان
کودکانی که دچار اختلال بیش فعالی هستند در کنترل رفتارهای خود ناتوان‌اند. به همین دلیل است که بدون در نظر داشتن محیطی که در آن قرار دارند بیش از حد جنب و جوش داشته و سر و صدا می‌کنند. این رفتارهای کودکان برای بزرگسالان بسیار آزاردهنده است.
متأسفانه برخی از والدین نیز درک درستی از این مشکل و علائم آن نداشته و آن را به پای شیطنت‌های کودکانه می‌گذارند و مدام با فرزندان خود درحال جنگ و جدال هستند. این جنگ و جدال‌ها کودکان را بیش از پیش تحریک کرده و مشکل لجبازی نیز به مشکل اختلال بیش فعالی آن‌ها افزوده می‌شود. به همین دلیل است که روانپزشکان و روانشناسان تأکید می‌کنند که رفتار والدین در این زمینه بسیار تأثیر گذار است.
اگر این اختلال بیش فعالی در همان دوران کودکی درمان و کنترل نشود، فرد در بزرگسالی دچار مشکلات بسیار جدی‌تری خواهد شد و درمان آن مشکل می‌شود. در نتیجه والدین باید در صورت مشاهده هر کدام از علائم زیر فرزند خود را نزد یک روانپزشک یا روان درمانگر ببرند و روند درمان آن را هرچه زودتر شروع کنند.
-
فعالیت بیش از اندازه
کودکانی که دچار اختلال بیش فعالی می‌شوند بیش از حد فعال شده و مدام در حال بازی کردن، راه رفتن و شیطنت کردن هستند. به‌گونه‌ای که هنگام بازی نمی‌توانند صبر کنند تا نوبت به آن‌ها برسد.
-
انجام کارهای پرخطر
این کودکان معمولا کارهای پرخطر زیادی را انجام می‌دهند که به خاطر فکر و توجه نکردن به عملی است که می‌خواهند انجام دهند.
کودکان بیش فعال به هیچ وجه نمی‌توانند بر روی کارها و رفتارهای خود توجه کنند و به همین دلیل است که در دوران تحصیلی خود دچار مشکل شده و افت تحصیلی پیدا می‌کنند. این کودکان معمولا توانایی به پایان رساندن کارهای خود را ندارند.
علائم بیش فعالی در بزرگسالان
برخی از افراد می‌پندارند که بیش فعالی فقط در کودکان رخ می‌دهد. باید بگوییم که این فکر کاملا غلط است؛ زیرا طبق تحقیقات بزرگسالان بیشتر از کودکان دچار این اختلال خواهند شد. افراد بزرگسالی که دچار اختلال بیش فعالی هستند معمولا در زندگی شخصی و در محیط کار خود به مشکل بر خورده و در اداره کارهای خود ناتوان هستند. این افراد به دلیل این‌که در کنترل هیجانات خود ناتوان بوده معمولا هر روزه با افراد دیگر در حال مشاجره هستند.
البته که علائم بیش فعالی در بزرگسالان با کودکان متفاوت است. یک فرد بزرگسالی که دچار اختلال بیش فعالی می‌شود علائم زیر را خواهد داشت:
-
تکان دادن مداوم دست و پاها
فرد بزرگسالی که دچار اختلال بیش فعالی می‌شود نمی‌تواند آرام بنشیند و مدام سر جای خود تکان می‌خورد یا دست و پاهای خود را به‌طور مکرر تکان می‌دهد.
-
فعال بودن بیش از اندازه
افراد بزرگسال دچار اختلال بیش فعالی معمولا همیشه برای رفتن عجله داشته یا به نوعی آرام و قرار ندارند و ماندن در یک محیط برای مدت طولانی برای آن‌ها دشوار است.
-
پرحرفی
پرحرفی بیش از اندازه نیز یکی دیگر از علائم بیش فعالی در بزرگسالان است. این افراد معمولا به طور مداوم صحبت دیگران را قطع کرده و مدام در حال صحبت کردن هستند.
-
بی قراری
بزرگسالان بی‌قرار معمولا نمی‌توانند در یک جا آرام بنشینند و به همین دلیل ممکن است حتی در جلسات کاری مهم خود یک دفعه از جا بلند شوند و شروع به راه رفتن کنند.
-
انجام کارهای پرریسک
افراد بیش فعال اصولا کارهای پرخطر زیادی انجام می‌دهند. به طور مثال بدون این‌که به عواقب کار فکر کنند به طور ناگهانی برای زندگی و شغل خود تصمیمات پرریسک می‌گیرند.
-
پرخاشگری
افراد بیش فعال همان‌طور که گفته شد کنترلی بر روی رفتار خود نداشته و به سرعت عصبانی شده و پرخاشگری می‌کنند.
-
بی‌نظمی
معمولا این نشانه در کودکان و بزرگسالانی که دچار اختلال بیش فعالی هستند مشترک است. این افراد اصولا اتاق مرتبی ندارند و وسایل خود را پخش و پلا می‌کنند.
آشنایی با روش‌های درمان اختلال بیش فعالی
اگر افراد بزرگسال یا کودکان این علائم بیش فعالی را دارند و مدام در زندگی با این مشکلات در حال جنگیدن هستند باید هرچه زودتر به یک روانشناس یا روانپزشک مراجعه کنند. یک فرد متخصص و آگاه در این زمینه، می‌تواند به فرد بیش فعال کمک کند تا رفتارهای خود را به درستی کنترل کند.
معمولا پزشکان برای درمان این نوع بیماری‌ها از رفتار درمانی و دارو درمانی استفاده می‌کنند. بهترین داروهایی که برای درمان اختلال بیش فعالی تجویز می‌شوند محرک‌هایی مانند ریتالین و آدرال هستند. البته ممکن است برخی از افراد به این داروها واکنش نشان داده و دچار عارضه شوند. در این صورت پزشک متخصص از داروهای غیر محرکی مانند استراترا یا برخی از داروهای ضد افسردگی برای درمان بیمار استفاده خواهد کرد.
به یاد داشته باشید که مصرف سرخود و بی‌رویه این داروها می‌تواند مشکلات جدی‌تری را برای شما به وجود آورد؛ زیرا دوزهای مختلفی داشته و روانپزشک بسته به شدت بیماری شما آن‌ها را تجویز می‌کند. افراد بیش فعالی که در جلسات روان درمان تحلیلی شرکت می‌کنند احتیاج به داروی کم‌تری نسبت به کسانی که در این جلسات شرکت نمی‌کنند دارند.
سخن پایانی
اختلال بیش فعالی یکی از شایع‌ترین اختلالاتی است که در کودکان به وجود می‌آید. البته این بدین معنا نیست که بزرگسالان دچار این اختلال نمی‌شوند. بیش فعالی علائم بسیار خاصی مانند فعالیت بیش از حد، پرخاشگری، بی قراری، پرحرفی و بی‌نظمی دارد.
فرد بیش فعال در واقع کنترلی بر روی رفتارهای خود ندارد و بیش از حد در حال فعالیت کردن است. این اختلال می‌تواند به دلایل مختلفی در فرد بروز پیدا کند؛ اما اصلی‌ترین دلیل آن ژنتیک است. افراد بزرگسال یا کودکانی که دچار اختلال بیش فعالی شده‌اند باید هرچه سریع‌تر به یک روانپزشک یا روانشناس مراجعه کنند تا روند درمان آن‌ها هرچه زودتر انجام شود. پزشکان برای درمان این افراد بیشتر از روش‌های روان درمانی و دارو درمانی استفاده می‌کنند.
