یکی از اختلالات روانی بسیار شایع در میان افراد مختلف، پرخوری عصبی ( bulimia nervosa ) است. در این نوع اختلال، فرد شروع به دریافت بیش از اندازه و کاملا غیرعادی مواد غذایی می‌کند. این اشتهای کاذب به وجود آمده در فرد، به دلیل احساسات برانگیخته اوست. برای آشنایی هرچه بیشتر با علائم، تشخیص و همچنین درمان اختلال پرخوری عصبی، در ادامه با ما همراه باشید.
پرخوری عصبی چیست؟
پرخوری عصبی و یا بولیمیا، در واقع اختلالی است که باعث می‌شود تا افراد در زمان روبه‌رویی با احساساتی همچون غم، ناراحتی، خشم و عصبانیت، به غذا خوردن روی آورند. این اختلال در ظاهر شاید ساده و سطحی به نظر برسد؛ اما غذا خوردن این افراد بسیار متفاوت با فردی است که از سر گرسنگی غذا می‌خورد.
در این حالت، سیری برای فرد کاملا بی‌معنا بوده و او کماکان بعد از سیر شدن هم به غذا خوردن ادامه می‌دهد. فرد مبتلا به بولیمیا، بعد از افراط در غذا خوردن، دچار عذاب وجدان شده و سعی می‌کند تا به هر روشی، اقدام به دفع مقدار کالری اضافه بکند.
در برخی از مواقع فرد به ورزش‌های سنگین، رژیم‌های طاقت‌فرسا روی می‌آورد تا از حس عذاب وجدان یا شرم خود رهایی پیدا کند. حتی ممکن است خود را مجبور به استفراغ کند تا از اضافه وزن و چاقی جلوگیری کرده باشد. لازم به ذکر است که درصد ابتلای بانوان به این اختلال، بیشتر از آقایان است.
بولیمیا چند نوع دارد؟
به صورت کلی، بولیمیا یا پرخوری عصبی را می‌توان به دو دسته تقسیم کرد و افراد مبتلا به این اختلال را در این دو دسته قرار داد.
- پرخوری عصبی بدون جبران
- پرخوری عصبی جبران شونده
گروه اول، افرادی هستند که به صورت معمول با روزه گرفتن، رژیم‌های غذایی سخت و ورزش‌های سنگین بعد از پرخوری سعی در جبران آن دارند. در دسته دوم نیز افرادی قرار می‌گیرند که بعد از هر بار پرخوری عصبی، با روش‌هایی مانند استفراغ، استفاده از داروهای مسهل، ملین و … سعی می‌کنند معده خود را از حجم غذای زیاد، تخلیه کنند.
هر دو گروه مبتلایان به بولیمیا، در ابتدا از بیماری خود احساس شرم داشته و سعی می‌کنند تا آن را از سایر افراد پنهان کنند. هر دو نوع بولیمیا در صورتی که زندگی فرد را مختل کنند و تا اندازه ای پیش بروند که انگیزه فرد برای جبران بسیار زیاد شود، می‌توانند خطر بالایی برای او داشته باشند.
علائم و تشخیص اختلال پرخوری عصبی
برای اینکه بتوانید این اختلال را در فرد تشخیص دهید، باید با تمام علائم آن آشنا باشید. در برخی از مواقع این نوع از پرخوری، با پرخوری ساده به اشتباه گرفته می‌شود؛ اما باید بدانید که به‌صورت کلی، علائم اختلال پرخوری عصبی در فرد، بسیار متفاوت با یک پرخوری ساده و معمولی هستند. برخی از نشانه‌های این اختلال به شرح زیر هستند.
- تنش و هوس برای غذا
- احساس ضعف در برابر غذا نخوردن
- غذا خوردن تا جایی که احساس درد یا ناراحتی به وجود آید
- استفاده از داروهای ملین، مسهل و …
- مصرف مکمل‌های غذایی مختلف برای کاهش وزن
- احساس شرمساری از وضعیت اندام
- ترس شدید از اضافه‌وزن بیشتر
- ایجاد استفراغ‌های عمدی
- انجام ورزش‌های سخت و طاقت‌فرسا
- گوشه‌گیری و انزوا
- پوسیدگی دندان‌ها
- جای زخم در سرانگشتان به دلیل استفراغ‌های تعمدی
در صورتی که خودتان یا اطرافیانتان دارای تعدادی از این علائم و نشانه‌ها هستید، بهتر است هرچه سریع‌تر اقدام درمان این اختلال کرده تا از حاد شدن آن جلوگیری کنید.
علل ابتلا به پرخوری عصبی یا بولیمیا
هیچ دلیل قطعی برای ابتلا به این بیماری ارائه نشده و هر کسی به هر دلیلی ممکن است به آن مبتلا شود؛ اما با بررسی بیماران مبتلا به پرخوری عصبی یا بولیمیا و انجام تحقیقات متعدد، می‌توانیم برخی از علل پرتکرار در این زمینه را به شما معرفی کنیم.
- ژنتیک
- وجود یک فرد مبتلا در خانواده
- عدم داشتن اعتماد به نفس کافی
- عوامل فرهنگی و روانی
- آسیب‌های روانی در دوران کودکی، مانند تعرض جنسی
- اشتغال در مشاغلی که اهمیت زیادی به ظاهر افراد می‌دهند
- اختلال وسواس
- خودشیفتگی
- استرس، اضطراب و افسردگی
عوارض ناشی از بولیمیا
این اختلال نیز مانند سایر اختلالات روانی و عصبی، عوارض متعددی را برای جسم فرد به دنبال دارد که در برخی از موارد جبران آن‌ها بسیار سخت شده و نیاز به صرف زمان و هزینه هنگفتی دارد. برای اینکه این اختلال منجر به این عوارض نشود، بهتر است تا هرچه سریع‌تر به درمان آن پرداخته شود. برخی از شایع‌ترین و اصلی‌ترین عوارض این اختلال را در این قسمت نام می‌بریم.
- بروز مشکلات گوارشی مختلف و متعدد
- بیماری‌های لثه و پوسیدگی دندان
- افزایش احتمال اعتیاد به الکل و مواد مخدر
- مشکلات متابولیسم
- پارگی مویرگ‌ها در صورت استفراغ مداوم
- کم‌آبی بدن و مشکلات کلیه
- رفلکس اسید معده
- تغییر در هورمون‌ها و مشکلات قاعدگی در بانوان
- نارسایی قلبی و نامنظم شدن ضربان قلب
روش‌های درمان اختلال پرخوری عصبی یا بولیمیا
بلافاصله بعد از اینکه از طریق علائم و نشانه‌های مختلف، توانستید تشخیص اختلال پرخوری عصبی را بدهید و یا احتمال بروز آن را در خود و یا اطرافیانتان احساس کردید، باید برای درمان آن اقدام کنید. این اختلال در صورت پیشروی، می‌تواند عوارض مخرب و جبران نشدنی داشته باشد که در قسمت قبلی به چند نمونه از آن‌ها اشاره کردیم.
در این قسمت قصد داریم تا به نحوه درمان پرخوری عصبی بپردازیم. درمان این اختلال در هر نوع و در هر فرد ممکن است متفاوت بوده و نیاز به رویکرد و روش‌های مختلفی داشته باشد. شما می‌توانید از روش‌های مختلفی مانند یوگا، طب سوزنی، ماساژ درمانی، مدیتیشن، روان‌درمانی و همچنین دارودرمانی برای از بین بردن این اختلال استفاده کنید.
پیشنهاد ما به شما این است که برای درمان سریع‌تر و نتیجه بخش تر، در جلسات مشاوره فردی شرکت کرده و از یک روان درمانگر تحلیلی در این راستا کمک بگیرید. با ترکیب گزینه‌های درمانی رفتار درمان شناختی، روان‌درمانی بین فردی، راهنمای خودیاری و مدیریت تغذیه ای، می‌توانید این اختلال را به‌صورت کامل ریشه‌کن کنید. شرکت در جلسات مشاوره باعث می‌شود که منبع پرخوری‌های عصبی و دلایل بروز آن را شناسایی کرده و در راستای آن اقدام کنید. فراموش نکنید که دیگر اعضای خانواده نیز در این راستا باید کمک کنند و در صورت امکان در جلسات مشاوره خانواده، همراه با یکدیگر تلاش کنند.
سخن پایانی
امروزه اختلالات روانی بسیار شایع شده‌اند و بسیاری از مردم را به خود درگیر کرده‌اند. یکی از این اختلالات، پرخوری عصبی یا همان بولیمیا است که باعث می‌شود که فرد بعد از پرخوری، دچار عذاب وجدان شده و برای جبران کالری اضافه‌ای که مصرف کرده، دست به اقدامات مختلفی مانند استفراغ عمدی، ورزش‌های سنگین، روزه گرفتن و … بزند.
بولیمیا نشانه‌ها و علائم مختلفی دارد که به محض مشاهده آن‌ها، باید اقدام به درمان این اختلال کنید. در قسمت‌های قبل به صورت کامل به علل بروز این اختلال، علائم و همچنین روش‌های موجود برای درمان آن پرداختیم تا شما بتوانید اطلاعات کافی در این زمینه کسب کنید.
