اضطراب جدایی زمانی اتفاق می‌افتد که کسی از جدا شدن یا از دست دادن یک شخص می‌ترسد. در حالی که بسیاری از افراد فکر می‌کنند کودکان با این مفهوم درگیر هستند؛ اما بزرگ‌سالان نیز می‌توانند اضطراب جدایی را تجربه کنند.
یک فرد ممکن است به دلیل جدایی از یک شخص با دل‌بستگی خاص به او دچار اضطراب جدایی شدید شود حتی این اضطراب می‌تواند درباره یک مکان یا حیوان نیز تجربه شود. در این حین فرد ممکن است علائم اضطراب جدایی مانند حالت تهوع و سردرد را نیز از خود بروز دهد. در این مقاله به بررسی علائم، دلایل اضطراب جدایی و درمان آن می‌پردازیم.
علائم اضطراب جدایی در بزرگ‌سالان چیست؟
اضطراب جدایی یک اختلال اضطرابی است و راهنمای تشخیصی انجمن روان‌پزشکی برای شرایط سلامت روان، اضطراب جدایی را زمانی تعریف می‌کند که فرد چندین مورد از علائم اضطراب جدایی زیر را داشته باشد:
- ناراحتی بیش از حد قبل و حین جدایی
- نگرانی بیش از حد در مورد از دست دادن دل‌بستگی مربوطه
- نگرانی بیش از حد در مورد رویدادهایی که ممکن است باعث جدایی از هر دل‌بستگی شود
- عدم تمایل به عبور از مرحله جدایی
- ترس مداوم و بیش از حد از تنهایی
- بی‌میلی به جدایی
- نشخوار فکری درباره مسئله جدایی
علائم فیزیکی مکرر در طول جدایی
این علائم می‌توانند باعث ایجاد احساس ناراحتی قابل‌توجهی شوند که بر عملکرد اجتماعی، شغلی یا تحصیلی فرد تأثیر می‌گذارد. سایر دلایل اضطراب جدایی، عوامل و شرایطی که احتمال ابتلا به اضطراب جدایی را تشدید می‌کنند، علاوه بر شرایط ذکرشده، عبارت‌اند از:
- مشکلات دوران کودکی مانند مرگ یکی از اعضای خانواده
- تجربه وقایع آسیب‌زا در دوران کودکی مانند سوءاستفاده
- افراد با نگرانی یا استرس
- تغییرات مهم زندگی، مانند دور شدن از خانواده یا عدم بودن در ساختار حمایتی
با توجه به مجله آمریکایی روان‌پزشکی، حدود 43.1٪ از افرادی که اختلال جدایی را تجربه می‌کنند (به غیر از دوران کودکی) پس از 18 سالگی به این بیماری مبتلا می‌شوند.
چگونه اختلال اضطراب جدایی در بزرگ‌سالان تشخیص داده می‌شود؟
پزشک با پرسش در مورد علائمی که فرد تجربه می‌کند، دلایل اضطراب جدایی و امکان احتمال ابتلا را تشخیص می‌دهد، همچنین یک متخصص سلامت روان از معیارهایی پذیرفته‌شده استفاده می‌کند، تا اضطراب جدایی را در افراد تشخیص دهد. برای تشخیص اضطراب جدایی، فرد باید چندین علائم ابتلا به این اختلال را داشته باشد، به‌طوری‌که زندگی روزمره او را برای حداقل 4 هفته مختل کند.
گزینه‌های درمان و مدیریت
پزشکان ممکن است درمان اضطراب جدایی را از طریق مشاوره فردی، روان‌درمانی، برنامه‌های دارویی یا ترکیبی از سه شیوه درمان توصیه کنند.
1. درمان شناختی رفتاری (CBT)
CBT اغلب اولین مرحله درمان برای اضطراب جدایی است. هدف این درمان کمک به افراد برای شناسایی افکار و رفتارهایی است که اضطراب جدایی آن‌ها را بدتر می‌کند. والدین همچنین ممکن است در این روش تکنیک‌های فرزند پروری بهتری را یاد بگیرند که می‌تواند اضطراب جدایی آن‌ها را کاهش دهد. این درمان را می‌توان با یک فرد به تنهایی یا با چندین نفر که اختلال مشابه دارند (CBT گروهی) انجام داد. نشان داده شده است که CBT یک درمان موثر برای اختلالات اضطرابی از جمله اختلال اضطراب جدایی در کودکان و نوجوانان است. این درمان اغلب برای والدین و کودکان، گزینه درمانی ارجح نسبت به استفاده از داروها است.
2. CBT متمرکز بر احساسات
نوع جدیدی از CBT به نام CBT متمرکز بر احساسات (ECBT) به‌طور خاص برای کودکان مبتلابه اختلالات اضطرابی ایجاد شده است که علاوه بر تمام اجزای CBT سنتی، ECBT همچنین شامل رسیدگی به کاستی‌های مربوط به احساسات است که در کودکان و نوجوانان مبتلابه اختلالات اضطرابی شناخته شده است.
در طول درمانECBT، کودکان در معرض سناریوهایی قرار می‌گیرند که در آن‌ها مضطرب هستند و همچنین در موقعیت هایی که ممکن است احساساتی را که در کنترل آن‌ها مشکل دارند، مانند خشم، قرار بگیرند؛ سپس در نحوه مدیریت احساسات نیز از آن‌ها حمایت می‌شود تا بتوانند شیوه درست کنترل احساسات خود را از این شیوه یاد بگیرند.
3. درمان از طریق مواجهه درمانی
مواجهه درمانی نوعی از CBT است که بیشتر برای درمان اختلالات اضطرابی استفاده می‌شود و این درمان معمولا به چهار مرحله تقسیم می‌شود:
- در این مرحله افراد مبتلا به اختلال اضطراب جدایی و همچنین والدین یا مراقبان آن‌ها نحوه عملکرد مواجهه درمانی را یاد می‌گیرند و این راه کمک می‌کند تا ذهن را در مورد مواجهه با عوامل استرس‌زا آماده کنند.
- این مرحله شامل پیشرفت تدریجی افراد برای مقابله با مفهوم اضطراب جدایی و مواجهه با شرایط استرس‌زا است که فرد مبتلا، با این مفاهیم آشنا شده تا بتواند بر اضطراب خود غلبه کند.
- این مرحله نقطه ای است که فرد مبتلابه اختلال اضطراب جدایی در یک سری موقعیت‌های القاکننده اضطراب قرار می‌گیرد. قرار گرفتن در معرض این شرایط می‌تواند به صورت حضوری یا خیالی از طریق استفاده از واقعیت مجازی انجام شود و به درمان فرد کمک کند.
- اتفاق اصلی در این مرحله اتفاق می‌افتد؛ اینجاست که درس‌های آموخته‌شده در این درمان موجب می‌شود فرد مبتلا به اضطراب جدایی زمانی که در موقعیت‌های مشابه خارج از درمان قرار می‌گیرد، کنترل‌شده رفتار کند. این مرحله مهمی است؛ زیرا این احساس را تقویت می‌کند که فرد مبتلا به اضطراب جدایی نیازی به تکیه بر حضور درمانگر برای کمک به کنترل اضطراب خود ندارد.
4. تجویز داروی ضد اضطراب
پزشکان همچنین ممکن است به‌طور موقت داروهای ضد اضطراب تجویز کنند تا به فرد کمک کنند تا از حادترین علائم اضطراب جدایی خود عبور کند. این داروها معمولا شامل مهارکننده‌های سروتونین (SSRI) می‌شوند. با این حال، این داروها همیشه راه‌حل‌های بلندمدت برای اختلال زمینه‌ای نیستند و پزشکان کاهش تدریجی دوز داروها را پس از 6 ماه توصیه می‌کنند. ترکیبی از دو روش ذکرشده یعنی درمان شناختی رفتاری و داروی ضد اضطراب اغلب در درمان اضطراب جدایی افراد مؤثر است.
5. عضویت در گروه‌های پشتیبانی
همچنین ممکن است فردی بخواهد به دنبال یک گروه حمایتی برای کسانی باشد که دارای اضطراب جدایی هستند. افرادی که به این گروه‌ها می‌پیوندند می‌توانند در یادگیری تکنیک‌های کاهش اضطراب ناشی از جدایی کمک بگیرند و بهبودی آن ها زودتر اتفاق افتد.
جمع‌بندی
درحالی‌که اضطراب جدایی بزرگ‌سالان به‌اندازه زمانی که یک کودک این وضعیت را تجربه می‌کند رایج نیست، اما هنوز هم ممکن است یک فرد در بزرگ‌سالی دچار اضطراب جدایی شود. اضطراب می‌تواند به قدری شدید باشد که به دلیل ترس و نگرانی در مورد جدایی از شخص دیگر، برای شخصی انجام کارهای روزانه را نیز مشکل کند. اگر افراد مطمئن نیستند که ترس‌هایشان مربوط به اضطراب جدایی است یا خیر باید به یک متخصص بهداشت روان مراجعه کنند؛ خوشبختانه از طریق روان‌درمانی و در برخی موارد، از طریق داروها، افراد می‌توانند علائم اضطراب جدایی خود را کاهش دهند.
