مراقبت از کودکان در سنین حساس کودکی کار بسیار دشواری است؛ چراکه هرگونه کم‌کاری والدین در این امر می‌تواند تأثیرات مخرب بسیاری بر روی آینده کودک بگذارد. یکی از شایع‌ترین اختلالی که ممکن است در کودکان بروز پیدا کند، بیش فعالی است. در ادامه با اصلی‌ترین علائم این مشکل که مادران باید نسبت به آن‌ها آگاهی داشته باشند آشنا می‌شویم.
بیش فعالی در کودکان چیست؟
اختلال نقص در توجه یا همان بیش فعالی که با نام علمی ADHD نیز شناخته می‌شود، یک مشکل رفتاری است. این اختلال ممکن است بسیار خفیف و یا شدید باشد. کودکان مبتلا به این اختلال اغلب از خود بی‌توجهی و بی‌قراری نشان می‌دهند. عدم درمان این اختلال می‌تواند موفقیت فرزند شما را در تحصیل و یا سایر ابعاد زندگی تحت تأثیر قرار دهد. برای درمان می‌توانید از مشاوره فردی و یا مشاوره خانواده استفاده کنید.
مهمترین علائم بیش فعالی
برای تشخیص و درمان هر بیماری در ابتدا باید با علائم آن آشنا شوید، بیش فعالی نیز از این قائله مستثنا نبوده و قبلا از هر اقدامی نیاز به شناسایی علائم دارد. در این قسمت مهمترین علائم این اختلال را عنوان می‌کنیم که لازم است هر والدینی با آن‌ها آشنایی داشته باشد.
1. مشکل در توجه
ممکن است علائم این اختلال در همه کودکان به یک صورت نباشد، اما مشکل در توجه را می‌توانیم نشانه مشترک در تمام کودکان مبتلا به بیش فعالی دانست. در این حالت کودک مهارت شناخت نیازها و همچنین خواسته‌های دیگران را نداشته که این موضوع در قطع کردن صحبت دیگران و عدم توانایی در رعایت نوبت نمود پیدا می‌کند. وقتی تمام تمرکز کودک معطوف به خودش شده باشد باعث می‌شود که دائم صحبت دیگران را به روش‌های مختلف قطع کند. کودکی که دچار کم‌توجهی و بیش فعالی باشد، اغلب نمی‌تواند نوبت خود را در یک صف رعایت کند و در این زمینه دچار مشکل می‌شود.
2. ناآرامی و بی‌قراری
از مهمترین علائم دیگر بیش فعالی در کودکان می‌توانیم به بی‌قراری اشاره کنیم. اغلب کودکان مبتلا به این اختلال، توانایی آرام گرفتن و نشستن در یک جا را ندارند. وقتی آن‌ها را مجبور به نشستن کنید ممکن است به صورت آنی بلند شده و شروع به دویدن کنند. اگر به حالات او در هنگام نشستن دقت کنید خواهید دید که بر روی صندلی خود مدام با تکان‌های پیاپی پیچ و تاب می‌خورند.
3. ایجاد سر و صدای زیاد و شلوغی
کودکان دارای اختلال بیش فعالی یا بی‌قراری نمی‌توانند به بازی‌های بی‌سر و صدا مشغول شوند و در این موضوع ضعف دارند. این کودکان اغلب به دنبال بازی‌های بسیار شلوغ و هیجان محور هستند. می‌توانیم بگوییم رعایت سکوت و حفظ آرامش برای این کودکان کار دشواری بوده و اغلب قادر به این امر نیستند.
4. به سرانجام نرساندن کارها
این کودکان ممکن است در ابتدا از انجام کارها و بازی‌های مختلف استقبال کرده و به آن‌ها علاقه نشان دهند. ولی پس از گذشت مدت‌زمانی از آن‌ها خسته شده و نمی‌توانند تا به انتها رساندن آن صبر کنند. در برخی مواقع کودک مشغول یک کار شده و یا شروع به نوشتن تکالیف درسی خود می‌کند، اما پس از مدتی یک کار دیگر توجه او را جلب کرده و نمی‌تواند کار اول را به اتمام برساند.
5. عدم تمرکز
یکی دیگر از مهمترین علائم بیش فعالی در کودکان، عدم تمرکز است. در چنین حالتی ممکن است شما مستقیما در حال صحبت با کودک باشید، ولی او نمی‌تواند به خوبی به گفته‌های شما توجه کند. اگر بعد از تمام شدن صحبتتان از فرزندتان بخواهید که بخشی از گفته‌های شما را تکرار کند، موفق به این کار نخواهد شد یا اینکه ادعا می‌کند تمام صحبت‌های شما را شنیده است.
6. فراموش کردن کارها و وظایف
اگر شما مسئولیت یا وظیفه‌ای را به کودک خود که دچار بیش فعالی است محول کنید، خواهید دید که در اغلب مواقع او فراموش می‌کند کار مربوطه را انجام دهد. این کودکان ممکن است کارهای شخصی و حتی تکالیف مدرسه خود را نیز فراموش کرده و انجام ندهند. اغلب کودکان بیش فعال لوازم خود را گم می‌کنند؛ چراکه نمی‌توانند به یاد بیاورند آخرین بار آن‌ها را کجا رها کرده‌اند.
7. بی‌دقتی
کودکان مبتلا به اختلال بیش فعالی، اغلب در انجام دادن کارهایی که نیاز به نظم و برنامه‌ریزی دارند ضعیف هستند. آن‌ها در طی کردن اموری که ساماندهی شده هستند مشکل داشته و مهارت کافی برای این کار ندارند. برخی از والدین این حالت را نشانه تنبلی و یا هوش پایین در کودکان خود می‌دانند که این یک تفکر کاملا اشتباه است.
8. خیال‌پردازی
همیشه نمی‌توان شلوغ و پرسر و صدا بودن را از علائم بیش فعالی در کودکان دانست و ساکت بودن را خلاف آن! در برخی موارد ممکن است کودک با هم سن و سالان خود به خوبی نجوشد و کمتر در بازی‌های آن‌ها مشارکت داشته باشد. این حالت نیز می‌تواند یکی از علائم بیش فعالی باشد. ممکن است کودک برای مدت طولانی نشسته و به یک نقطه از فضا خیره شده و مشغول خیال‌پردازی باشد بدون اینکه توجه داشته باشد در اطراف او چه می‌گذرد.
9. تنبلی و دوری از تلاش ذهنی
همان طور که گفتیم کودکان مبتلا به اختلال بیش فعالی در تمرکز کردن بر روی مسائل مختلف دچار مشکل شده و مهارت کافی را در این زمینه ندارند. همین مشکل عدم تمرکز باعث می‌شود کودک در فعالیت‌هایی که نیاز به تلاش ذهنی پیوسته و مستمر دارد مثل درس خواندن و … نتواند به خوبی عمل کرده و همواره از زیر بار این امر فرار کند.
10. عدم توانایی در کنترل احساسات
بیش فعالی باعث می‌شود که کودک نتواند به خوبی احساسات و عواطف خود را کنترل کند و در این امر دچار آشفتگی شود. در این راستا کودکان نمی‌توانند به خوبی احساسات خود را بروز داده و گاهی اوقات به پرخاشگری روی می‌آورند. کودکان بیش فعال بزرگ‌تر اغلب در حال دعوا و مشاجره با هم سن و سالان خود هستند.
11. نشان دادن علائم اختلال در محیط‌های مختلف
نکته مهمی که در علائم این اختلال وجود دارد این است که اغلب کودک آن‌ها را در محیط‌های مختلف از خود نشان می‌دهد. می‌توان گفت که علائم بیش فعالی در کودکان تنها محدود به یکی یا دو محیط نیستند، برای مثال بی‌قراری کودک هم در خانه و هم در مدرسه قابل‌مشاهده است.
سخن پایانی
یکی از شایع‌ترین اختلالات در بین کودکان را می‌توان بیش فعالی دانست که از هر 20 کودک، یکی به آن مبتلا است. این اختلال می‌تواند ابعاد زندگی فرزند شما، به خصوص تحصیل او را تحت‌الشعاع قرار داده و تبدیل به یک مانع بزرگ در مسیر موفقیت او شود. در همین راستا شما باید بلافاصله برای درمان فرزندتان اقدام کنید.
از اینکه بیش فعالی یا بی‌قراری در کودکتان وجود دارد نترسید و ناراحت نشوید، بلکه به او کمک کنید تا در کمترین زمان از شر آن خلاص شود. بیش فعالی در کودکان دارای علائم متعدد و مختلفی است که با دقت بر روی رفتارهای کودک می‌توان آن‌ها را تشخیص داد. برخی از مهمترین علائم این اختلال را در این مقاله به شما معرفی کردیم.
